عواقب دل شکستن

هر گونه تعرض به قلب مومن و شکستن دل او شکستن حریم خداست که آثار وضعی و عواقب فراوانی دارد، جبران این آثار مخرب به صرف استغفار هم محقق نمی شود، بلکه باید جبران کرد و جبران آن هم بسیار دشوار است.

سوال: عواقب شکستن دل دیگران چیست؟

پاسخ حجت الاسلام طاها: 

در روایات احترام زیادی برای مومنین چه زن و چه مرد قائل شده اند. مومن جایگاه والایی دارد، احترام او در روایات بالاتر از کعبه دانسته شده در روایت دیگر رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند:
لِلمُؤمِنِ عَلَى المُؤمِنِ سَبعَةُ حُقُوقٍ واجِبَةٍ مِنَ‏ اللّه‏ عَزَّ وَ جَلَّ: ألإجلالُ لَهُ فى غَيبَتِهِ وَ الوَدُّ لَهُ فى صَدرِهِ، وَ المُواساةُ لَهُ فى مالِهِ، وَ أنْ يَحرُمَ غَيبَتَهُ، وَ أنْ يَعُودُهُ فى مَرَضِهِ وَ أنْ يُشَيِّعَ جَنازَتَهُ، وَ أنْ لايَقُولَ فيهِ بَعدَ مَوتِهِ إلاّ خَيراً؛
مؤمن بر مؤمن هفت حق واجب الهى دارد.
1 ـ احترام او در هنگامى كه حضور ندارد.
2 ـ دوستى قلبى با او.
3 ـ شريك ساختن او در ثروتش.
4 ـ غيبت او را حرام بداند.
5 ـ در بيمارى او را عيادت كند.
6 ـ جنازه او را تشيع كند.
7 ـ بعد از مرگ درباره او جز به نيكى سخن نگويد.
وسائل الشيعه: ج8، ص546، ح13

آنقدر این مومن قلبش مهم است که اگر کسی او را بیازارد همانند آن است که پیامبر صلی الله علیه و آله را آزار داده است. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند : مَن آذى مُؤمِنا فَقَد آذاني، ومَن آذاني فَقَد آذَى اللّه َ عز و جل، ومَن آذَى اللّه َ فَهُوَ مَلعونٌ فِي التَّوراةِ وَالإنجيلِ وَالزَّبورِ وَالفُرقانِ . بحار الأنوار : ج 67 ص 72 ح 40.

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله : هر كس مؤمنى را بيازارد ، مرا آزرده است و هر كس مرا بيازارد ، بى شك ، خداوند عز و جل را آزرده است و هر كس خدا را بيازارد ، در تورات و انجيل و زبور و قرآن ، نفرين شده است .

اولین اثر شکستن دل مومن نفرین و دور شدن از رحمت خداست. علاوه بر این عقوبت اخروی شکستن دل نیز بسیار سخت خواهد بود. الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إِذا كانَ يومُ القيامةِ نادى منادٍ : أَينَ الصدودُ لأَولِيائِي؟ فيقومُ قومٌ ليسَ على وجوهِهِم لَحْمٌ ، فيُقَالُ : هؤلاءِ الّذينَ آذَوْا المؤمنينَ و نصبُوا لهم و عانَدوُهم و عنَّفُوهُم في دِينِهِم ، ثمّ يؤمرُ بِهِمْ إلى جَهَنَّمَ . الكافي : 2/351/2 .

امام صادق عليه السلام :در روز قيامت، ندا كننده اى ندا دردهد: كجايند آزار دهندگان دوستان من؟ پس گروهى برخيزند كه صورتشان گوشت ندارد و گفته مى شود: اينان كسانى هستند كه مؤمنان را آزار دادند و با آنان دشمنى و مخالفت كردند و در دينشان برايشان سخت گرفتند؛ سپس به درافكندنشان در جهنّم فرمان داده مى شود.

اهل بیت به ما سفارش کرده اند که حتی به مورچه هم آزار و آسیب نرسانید، چون با ایمان اینگونه رفتارها نمی سازد. الإمام الصادق عليه السلام : فازَ وَاللّه ِ الأبرارُ ، أتَدري مَن هُم؟ هُمُ الَّذينَ لا يُؤذونَ الذَّرَّ . بحار الأنوار : ج 2 ص 27 ح 5 

امام صادق عليه السلام : به خدا سوگند ، نيكوكاران رستگارند . آيا مى دانى آنان چه كسانى هستند ؟ آنان ، كسانى اند كه [حتّى ]مورچه را نمى آزارند .

چرا جایگاه مومن بسیار والاست؟

یکی از علت های جایگاه رفیع مومن بخاطر قلب اوست، چون قلب مومن حرم خداست، جایی که مومن عاشقانه به خدا توجه می کند. امام الصادِقِ عليه السلام فرمودند : اَلقَلبُ حَرَمُ اللّه ِ، فَلاتُسكِنْ حَرَمَ اللّه غَيرَ اللّه ِ.
امام صادق عليه السلام فرمود: دل حرم خداست، پس غير خدا را در حرم الهى جاى مده.

هر گونه تعرض به قلب مومن و شکستن دل او شکستن حریم خداست که آثار وضعی و عواقب فراوانی دارد، جبران این آثار مخرب به صرف استغفار هم محقق نمی شود، بلکه باید جبران کرد و جبران آن هم بسیار دشوار است.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَن أحْزَن مُؤمنا ثمّ أعطاهُ الدُّنيا لم يَكُنْ ذلكَ كَفّارتَه ، و لم يُؤْجَرْ عَلَيهِ .(بحار الأنوار : 75/150/13 .)  هر كه مؤمنى را اندوهناك سازد و سپس دنيا را به او بدهد، گناهش بخشوده نمى شود و در برابر آن پاداشى نمى بيند.

شکستن دل در دوستی های نادرست!

متاسفانه امروزه هرچند اندک برخی از روابط نامناسب بین دو جنس مخالف اتفاق می افتد، خود همین روابط اگر آغازش بر اساس شرع نباشد، بسیار شکننده هست و آسیب های فراوانی را به دنبال خواهد داشت.

 ارتباط نادرست و گناه آلود اگر اتفاق بیفتد آثار گناه نیز دامنگیر اشخاص می شود!، آثاری مثل افسردگی، نا امیدی، خستگی و شکست!، تمام اینها از آثار رابطه و دوستی نامشروع است، نه تنها هیچ اجری هم ندارد، بلکه باید شخص جوابگوی رفتارهای نادرستش باشد و بداند بسیاری از ناملایمتهایی را که دارد می بیند، از کرده عمل خویش است!.

حتی در همین رابطه ها کسی حق ندارد به دیگری آسیب بزند و دل دیگری را بشکند، همین اندازه که بر اساس دین با او ارتباط بر قرار نکرده ، همین بزرگترین خیانت و گناه است. گاهی می بینیم که یک نفر در روابط خود متوجه اشتباه خود می شود و متاسفانه طرف مقابل بجای اینکه متوجه اشتباه خود شود، به صورت طنز گونه می گوید تو نمی توانی این رابطه را قطع کنی، چون دل من را شکستی؟!.

قطعا این نوع شکستن دل، هیچ تبعاتی ندارد، اصلا این شکستن دل نیست!، بلکه شکستن هوس دیگری است و نه تنها بد نیست بلکه بسیار هم خوب و پسندیده است که ما این روابط را هر چه زودتر تمام کنیم تا هم خودمان هم طرف مقابل کمتر دچار گناه شویم. مهم این هست که ما دل خدا را بدست بیاوریم نه اینکه خودمان را به هر هوسی بخاطر دیگران آلوده کنیم. اگر عاشقانه با خدا رابطه برقرار کردیم آنگاه است که دیگران نیز رابطه شان با ما عاشقانه خواهد شد.

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَن أصلَحَ فيما بَينَهُ و بَينَ اللّه ِ أصلَحَ اللّه ُ فيما بَينَهُ و بَينَ الناسِ ، و مَن أصلَحَ جَوّانِيَّهُ أصلَحَ اللّه ُ بَرّانِيَّهُ ، و مَن أرادَ وَجهَ اللّه ِ أنالَهُ اللّه ُ وَجهَهُ و وُجُوهَ الناسِ . كنز العمّال : 43166. هر كه ميان خود و خدا را اصلاح كند ، خداوند ميان او و مردم را اصلاح گرداند و هر كه درونش را درست كند ، خداوند بيرونش را درست گرداند و هر كه رضايت خدا را بطلبد ، خداوند رضايت خودش و مردم را نصيبش گرداند .

باید به این سخن  پيامبر صلي الله عليه و آله باور کرد که فرمودند : لا وُكِلَ ابْنُ آدَمَ اِلاّ اِلى مَنْ رَجاهُ وَلَوْ اَنَّ ابْنَ آدَمَ لَمْ يَرْجُ اِلاَّ اللّه َ ما وُكِلَاِلى غَيْرِهِ؛كنز العمّال : 43166.
انسان به همان كسى واگذار مى شود كه به او اميد بسته است و اگر انسان جز به خدااميد نبندد به غير خدا واگذار نمى شود.

قطعا اگر کسی به جای خدا به مردم واگذار شود، همیشه دستخوش ناملایمات خواهد بود و بجز ناراحتی و تشویش چیزی نخواهد دید.

پس شکست دلی که منظور ما هست ، شامل این روابط حرام نمی شود. اما باید دانست نمی توان با وعده های دروغین با احساسات دیگران بازی کرد و کاری کرد که دیگری روحیه و آن پاکی اش از بین برود و خدای ناکرده دامن دیگری را آلوده به گناه نماید.

ویژگی های قلب مومن

قرآن: (وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ * يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مالٌ وَلا بَنُونَ * إِلَا مَنْ أَتَى اللّه َ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ) .
«و روزى كه [مردم] برانگيخته مى شوند، رسوايم مكن. روزى كه هيچ مالى و فرزندى سود نمى دهد. مگر كسى كه دلى سالم به سوى خدا بياورد».

الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ في قولِهِ تعالى : «إلّا مَن أتَى اللّه َ بِقَلبٍ سَليمٍ» ـ : القَلبُ السَّليمُ الذي يَلقَى رَبَّهُ ، وليسَ فيهِ أحَدٌ سِواهُ ، وكُلُّ قَلبٍ فيهِ شِركٌ أو شَكٌّ فهُو ساقِطٌ .  

امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه: «مگر كسى كه دلى سالم به سوى خدا بياورد» ـ فرمود : دل سالم، دلى است كه پروردگارش را ديدار كند در حالى كه احدى جز او در خود نداشته باشد و هر دلى كه در آن شرك يا شك باشد، منحطّ است.

در چنین قلب است که خدا جا دارد و اینچنین در روایت آمده است.

از پیامبر صلى الله عليه و آله سوال شد : ـ و قد سُئلَ : أينَ اللّه ُ ؟ ـ : عِندَ المُنْكَسِرةِ قُلوبُهُم .بحار الأنوار: 73/157/3.  پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به اين پرسش كه : خدا كجاست ؟ ـ فرمود : نزد شكسته دلان .

شکسته دل کسی است که بجز یاد خدا نمی بیند و در یاد خدای متعال دلش در سوز گداز است، دعایش مستجاب و ارتباطش با خدا بسیار محکم است. پایین تر از این مقام دل کسانی است که مظلوم واقع شده اند، دعای این افراد نیز سریع به اجابت می رسد و خداوند حامی آنها خواهد بود، دعای یتیم، دعای کسی که حق او به زور گرفته شده، دعای کسی که درست رفتار کرده و دیگران با حرف و عملشان شخصیت او را خدشه دار کرده و به او آسیب روحی زده اند و به اصطلاح دل او را شکسته اند.

امام حسین علیه السلام  یاور مظلومان و اسوه متقیان تعبیر و وصیت زیبایی دارند که باید در زندگی ما یک شاخص باشد، ایشان فرمودند: 

يا بُنَىَّ اِيّاكَ وَ ظُلْمَ مَنْ لايَجِدُ عَلَيْكَ ناصِراً اِلاَّ اللّه‏َ؛

فرزندم! بپرهـيز از سـتم بر كسى كه غير از خدا ياورى در مقابل تو ندارد. اعيان الشيعة: ج1، ص620

گاهی یک دروغ، یک غیبت یک وعده ناروا، یک مسخره کردن، یک فخر فروشی، یک بی احترامی آنچنان صدمه ای به دیگران وارد می کند که تا سالها قابل جبران نیست و نخواهد بود، پس بسیار باید مراقب رفتار و گفتارمان باشیم.

ویژه نامه مشاوره و زندگی دینی