شرایط توبه از نظر امام علی

حضرت على(ع) يكى از مراحل توبه را آب كردن تمام گوشتهاى بدن معرفى مى كند طورى كه جز پوست بر استخوان نماند اولا اين مرحله براى كدام گناهان است؟ ثانيا براى انجام اين مرحله احتمالا به بدن آسيب مى رسد و چون ضرر هم در اسلام حرام است آيا اين خود دوباره نوعى گناه محسوب نمى شود؟ ثالثا براى انجام اين مرحله چه راهكارهايى جز روزه گرفتن حلال است؟

توبه داراى مراتب و درجات فراوانى است و محدود به يك مرحله نيست و بنا بر اين هر كس توبه اى متناسب با درجه معرفت خود دارد.

مراتب توبه

2- چشاندن مشقت عبادت به اين معنا نيست كه همه وقت و شب و روز خود را به نماز و عبادت بگذرانيم بلكه به اين معنا است كه فرد گناهكارى كه از گناهانش پشيمان است و قصد توبه و باز گشت به سوى خدا را دارد بايد از ذلت گناه بيرون آيد و به عزت عبادت رو آورد نه اين كه همه كارش عبادت باشد و از زندگى و فعاليت بيفتد.

3- فرد گنهكارى كه گناه براى او شيرين و گوارا بوده و با عبادت و اطاعت خداوند بيگانه است و انجام عبادت براى او سخت و سنگين است و بيرون آمدن از ذلت گناه و رو آوردن به عزت عبادت براى او ناگوار است بايد ناگوارى ظاهرى عبادت را مدتى تحمل كند و از شيرينى گناه صرف نظر كند تا به تدريج عبادت در كام او شيرين و دلپذير گردد و شيرينى گناه در گام او تلخ گردد و اين زمينه ساز رشد معنوى و كمال چنين فردى است.

4- اين سفارش اميرمومنان مربوط به توبه كامل و تمام عيار است و معنايش اين نيست كه هر كسى بايد در توبه تا اين مرحله پيش رود بلكه بايد توانايى هاى جسمى و روحى خود را ملاك و معيار قرار دهد و به اندازه ظرفيت خود اقدام كند.

5- در روايات بيان نشده اين دستور توبه براى كدام گناه است ولى روشن است كه هر چه گناه بالاتر و سنگين تر باشد توبه از آن نيز بايد شديد تر و جدى تر باشد.

6- روزه گرفتن به قصد توبه در صورتى كه براى انسان ضرر داشته باشد شرعا جايز نيست ولى راه توبه منحصر در روزه گرفتن نيست بلكه روزه يكى از اين راه ها است.

7- رو آوردن به طاعت الهى و كوشش در انجام و اجبات و ترك محرمات و تلاش در انجام اعمال صالح و كمك به خلق خدا و احسان به نيازمندان از ديگر راه هاى جبران گناهان و كفاره آنها است.

شرط كمال توبه واقعى

توبه، آنوقت توبه است كه اين گوشتهايى را كه در حرام رويانيده اى، آب كنى. اينها گوشت انسان نيست. يعنى چه؟ يعنى اين گوشتهائى كه در مجالس شب نشينى در بدن تو آمده است، اين هيكلى كه درست كرده اى از حرام، استخوانت از حرام است، پوستت از حرام است، گوشتت از حرام است، خونت از حرام است، بايد كوشش كنى كه اينها را آب كنيد و بجاى اينها گوشتى كه از حلال روئيده باشد، پيدا شود. خودت را ذوب كن. حتما باور نمى كنيد. سپس فرمود به اين بدن كه اينهمه لذت معصيت را چشيده است، رنج طاعت را بچشان، از نازك نارنجى بودن بيرون بيا، با نازك نارنجى گرى آدم بنده خدا نمى شود، اصلا انسان نمى شود، آدم نازك نارنجى انسان نيست. روزه مى گيرى سخت است، مخصوصا چون سخت است بگير. شب ميخواهى تا صبح احيا بگيرى برايت سخت است، مخصوصا چون سخت است اين كار را بكن. يك مدتى هم بخودت رنج سختى بده، خودت را تأديب كن.

همچنان كه مدتى با عيش ونوش حرام گوشتهائى به بدنت روئيده، حالا كه مى خواهى توبه كنى، ضمن پرهيز كامل از كارهاى گذشته بايد مدتى رنج عبادت را به خود هموار كنى تا ضمن از بين رفتن تدريجى گوشتهاى حرام، گوشتهاى جديد در حالت طاعت بر بدنت روئيده شود.

گوشت‏هايى كه در اثر حرام بر اندامت روييده است، با اندوه آب كنى تا آن جا كه از نو گوشت برويد، بنابر اين مقصود از اين شرط توبه، اين نيست كه سلامتى خود را از بين ببرد بلكه رنج واندوه ارتكاب گناه، سبب لاغرى انسان مى گردد وبعد از ان مدتى را در عبادت صرف كردن ورويش گوشتهاى جديد، سبب مى شود كه توبه واقعى صورت پذيرد.

پرسمان