روزه سکوت چیست ؟ چگونه گرفته می شود و چه حکمی دارد ؟

روزه در میان برخی امم و ادیان پیشین مشروع بوده است.. در این مطلب به بررسی این مطلب می پردازیم که روزه سکوت چیست ؟ چگونه گرفته می شود و چه حکمی دارد ؟

روزه سکوت

چنان‌که به حکایت قرآن کریم آن گاه که حضرت مریم(س) با اعجاز خداوند بارور شد و فرزندش عیسی(ع) را به دنیا آورد، خداوند برای آشکار کردن حق به وی فرمان داد و فرمود:

فَکُلِی وَ اشْرَبِی وَ قَرِّی عَیْناً فَإِمَّا تَرَیِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَداً فَقُولِی إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْماً فَلَنْ أُکَلِّمَ الْیَوْمَ إِنْسِیّاً
«… اگر احدی از انسان‏‌ها را دیدی پس بگو من برای خدای رحمان روزه سکوت نذر کرده ‏ام پس امروز با کسی به هیچ وجه سخن نخواهم گرفت» (سوره مریم آیه ۲۶).

امام خمینی ره در کتاب شریف تحریر الوسیله (ج‌۱، ص: ۳۰۴) در تعریف و حکم این روزه می‌فرماید:

و صوم السکوت بمعنی کونه کذلک منویا و لو فی بعض الیوم، و لا بأس بالسکوت إذا لم یکن منویا و لو کان فی تمام الیوم

بنابراین: روزۀ سکوت به این معنی است که انسان تصمیم بگیرد به نیت روزه، حرف زدن را در تمام یا قسمتی از روز ترک کرده و سکوت نماید، ولی سکوت بدون قصد روزه، اگر چه در تمام روز باشد، مانعی ندارد.

صاحب عروه نیز در بیان معنای روزۀ سکوت آورده است:

الخامس: صوم الصمت؛ بأن ینوی فی صومه السکوت عن الکلام فی تمام النهار أو بعضه بجعله فی نیّته من قیود صومه، و أمّا إذا لم یجعله قیداً و إن صمت فلا بأس به، بل و إن کان فی حال النیّه بانیاً علیٰ ذلک؛ إذا لم یجعل الکلام جزء من المفطرات و ترکه قیداً فی صومه. (العروه الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی؛ ص: ۵۸۳ )

یعنی؛ پنجم از روزه‌های حرام روزۀ سکوت است؛ به این‌که نیّت کند خودداری کردن از تکلّم و سخن گفتن را در تمام یا قسمتی از روز، به این معنا که در نیت خویش سکوت را از قیود روزه و کلام را مفطر و مبطل آن قرار دهد؛ و اما اگر سکوت را قید روزه قرار ندهد، گرچه سکوت نماید ایرادی ندارد. بلکه حتی اگر به هنگام نیت روزه تصمیم بر سکوت داشته باشد نیز اشکال ندارد مادامی که سخن گفتن را مفطر و مبطل روزه نگرفته و ترک کلام را قید و شرط روزه قرار نداده باشد.

پوشیده نیست که در دین اسلام که روزه یکی از فروع آن به شمار می‌آید، زبان نگشودن به زشتی‌هایی نظیر دروغ، غیبت، تهمت، فحاشی، سخن‏ چینی و سخنان کفرآلود، واجب است و آلودن زبان به آن حرام است. لیکن به قصد روزه ترک نمودن تکلم اعم از مباح و حرام، مقوله دیگری است که در تعارض با آن نیست.

حاصل آن که:

روزۀ سکوت در صورتی که ترک کلام جزء نیّت روزه باشد؛ بدین گونه که شخص، در نیّت خود حرف نزدن را از قیود روزه خود قرار دهد، بدعت و حرام است؛ خواه مدت سکوت همه روز باشد یا بخشی از آن.
سکوت اختیار کردن در طول روز بدون نیّت روزه اشکالی ندارد، و همین معناست که امروزه در ادبیات سیاسی از آن به روزۀ سکوت تعبیر می‌شود.
امام سجاد(ع) می‌فرماید:
صوم الصمت حرام‏؛ روزۀ سکوت حرام است.
امام صادق (ع) از قول پیامبر(ص) نیز می‌فرمایند:
لا صمت یوما الى اللیل‏؛ روزۀ سکوت جایز نیست.
حکم روزه سکوت چیست ؟
روزۀ سکوت (صوم الصمت) آن است که روزه بگیرد و حرف زدن را مانند یکی از مفطرات روزه بشمرد و نیت کند در تمام طول روزه یا قسمتی از آن، از حرف زدن پرهیز کند.

روزۀ سکوت در اسلام حرام و باطل است. اما اینکه کسی روزه بگیرد و نیت کند که آن گونه که در اسلام تشریع شده است، از مفطرات اجتناب کند و در طول روز به جهت تحفظ بر زبان و اجتناب از زیاده گویی، از سخن گفتن جز به مقدار ضروری یا برای ادای عبادت پرهیز کند، روزه اش صحیح است و این سخن نگفتن وی مطلوب نیز هست.