سفر در ماه رمضان چه حکمی دارد ( آیا گناه دارد یا مکروه است )

روزه گرفتن یکی از واجبات بسیار با اهمیت در شریعت اسلام، در ماه مبارک رمضان است. در این خصوص خداوند در قرآن کریم می‌ فرماید: “یا أیها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم”، یعنی نوشته شده است (واجب است) بر شما مؤمنان، روزه، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بودند. با همه اهمیت و ویژگی روزه در میان احکام شرعی، مسافر نه تنها از این تکلیف سنگین معاف است، بلکه روزه بر او حرام شمرده شده است. امسال ماه رمضان با آغاز سال جدید همراه بود به همین دلیل هم خیلی از مردم ممکن است تصمیم بگیرند که در ماه رمضان به مسافرت بروند اما در مورد شرایط سفر در ماه رمضان و اینکه سفر در ماه رمضان چه حکمی دارد اطلاعات کامل نداشته باشند. به طور کلی رفتن به مسافرت در ماه رمضان از نظر شرعی اشکالی ندارد اما بهتر است زمانی که از سفر بازگشتید قضای روزه های خود را بگیرید. در ادامه این مطلب از تریپ لند تمام جوانب و احکام سفر در ماه رمضان را باهم مرور میکنیم.

حکم سفر در ماه رمضان بعد از اذان ظهر و یا قبل از اذان ظهر

اگر مسافر قبل از اذان ظهر به سفر برود روزه اش باطل خواهد شد ولی اگر به جایی برسد که صدای اذان ظهر آن شهر را نشنود نمیتواند روزه خود را افطار کند و اگر افطار کند کفاره بر او واجب خواهد بود. همچنین شخصی که مسافر است اگر پیش از ظهر به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند، برسد، چنان چه کارى که روزه را باطل مى‏ کند انجام نداده باشد باید آن روز را روزه بگیرد. اما اگر مسافر بعد از اذان ظهر به سفر برود روزه اش صحیح خواهد بود.

حکم سفر در ماه رمضان طبق نظر مراجع

حکم سفر در ماه رمضان (آیت الله خامنه ای)

اگر فردی که قصد مسافرت دارد، بعد از اذان ظهر بخواهد به سفر برود، باید روزه آن روز را به اتمام برساند و روزه او درست است اما اگر قصد دارد پیش از اذان ظهر سفر کند روزه او باطل می شود. اگر پیش از ظهر باشد و هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد باید نیت روزه کند و روزه آن روز را به جا بیاورد، اما اگر مبطل روزه را انجام داد، باید این روز را قضا کند اما چنانچه بعد از ظهر رسید نمی تواند روزه آن روز را انجام دهد. اگر روزه دار روزه خود را در جایی که غروب شده افطار کند و بعد به جایی سفر کند که هنوز اذان مغرب نشده روزه او درست است و خوردن غذا در مکان دوم با فرض بر آن است که روزه خود را در مکان اول که غروب شده بوده افطار کرده در این حالت جایز می باشد.‌

حکم سفر در ماه رمضان (آیت الله سیستانی)

اگر روزه‌دار قبل از اذان ظهر مسافرت کند، بنابر احتیاط واجب نمی‌ تواند آن روز را روزه بگیرد، خصوصا اگر از شب نیّت سفر داشته باشد؛ اگر فردی که روزۀ ماه رمضان گرفته، قبل از اذان ظهر از وطن خود به مسافرت برود، ولی پیش از رسیدن به چهار فرسخ از قصد خود منصرف شده و قبل از اذان ظهر به وطنش برگردد چنانچه کاری که روزه را باطل می­کند انجام نداده، باید نیّت روزه نماید اگر مسافر در ماه رمضان قبل از اذان ظهر به وطنش برسد، یا به جایی برسد که می‌خواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده، بنابر احتیاط واجب، باید آن روز را روزه بگیرد و در این صورت قضا ندارد.

حکم سفر در ماه رمضان (آیت الله مکارم شیرازی)

هرگاه روزه‌دار بعدازظهر مسافرت نمايد بايد روزه خود را تمام كند و شخصی که می‌خواهد مسافت شرعی (21/5 کیلومتر) را طی کند و اذان ظهر را در شهر یا روستای محل زندگی خود یا حد ترخص آن یا جایی که بخواهد حداقل ده روز بماند نباشد مسافر بوده و نباید روزه بگیرد و به‌طور كلّى در هر موردى که نماز شكسته است روزه را بايد ترك كرد و درجایی كه نماز را بايد تمام بخواند (مانند كسى كه شغلش مسافرت است و يا در محلّى قصد ماندن ده روز كرده) بايد روزه را بگيرد.

حکم مسافرت در ماه رمضان اگر برای فرار از روزه باشد

اگر شخصی از روی عمد یکی از مبطلات روزه را انجام دهد باید این کفاره بپردازد حتی اگر ناخواسته پیش از اذان ظهر برای او مسافرتی پیش بیاید هم دادن کفاره بر او واجب خواهد بود و باید بعد از اتمام سفرش به تعداد روزهایی که روزه نگرفته است قضای روزه های خود را به جا بیاورد.

احکام سفر دانشجو در ماه رمضان

طبق نظر مراجع تقلید بهجت، فاضل، صافی و نوری، اساتید و دانشجویانی که در شهر دیگری مشغول به کار و تحصیل هستند اگر در کمتر از 10 روز حداقل یک بار بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت تا مدتی ادامه داشته باشد به طوری که نزد عرف سفر کار آنان شمرده شود نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه ایشان صحیح است.

حکم سفر غیر ضروری در ماه رمضان چیست؟

بهتر است اگر سفر ضروری نداریم در ماه رمضان به مسافرت نرویم و تکلیفات واجب دینی خود مانند نماز و روزه را به جا بیاوریم. اما در صورت رفتن به مسافرت تفریحی این سفر در ماه رمضان مکروه خواهد بود و باید کفاره روزه های نگرفته خود را بپردازد و قضای روزه های خود را نیز بعد از اتمام سفر به جا بیاورد.

حکم سفر کاری در ماه رمضان

طبق نظر مراجع تقلید، نماز و روزه افرادی که به موجب شغل، سفر می‌ کنند کامل و تمام است. اما در مورد اینکه تعداد سفر چقدر باشد تا نماز و روزه کامل باشد اختلاف نظرهایی بین مراجع وجود دارد. طبق نظر اکثر مراجع سفر کاری باید حداقل هر 10 روز یک بار باشد تا نماز کامل و روزه صحیح باشد. پس بر فرض سؤال، گرچه اقتضای شغل شما سفر کردن است، اما چون تعداد روزهای آن کم می‌ باشد، در روزهایی که به سفر می‌روید نمازتان شکسته است و روزه بر شما واجب نیست مگر این که تا قبل از اذان ظهر به وطن خود یا جایی که قصد دارید حداقل 10 روز بمانید برسید.

ایا مسافرت در ماه رمضان گناه دارد

اگر فردی بخواهد در ماه رمضان به مسافرت برود، مشکلی ندارد. اما اگر برای فرار از روزه گرفتن به مسافرت برود، مسافرت او مکروه است. در حالت کلی مسافرت در ماه رمضان مکروه است، الا برای سفر به حج یا سفره عمره یا در صورتی که سفر او ضروری باشد.

آیه قران در مورد روزه مسافر

این آیه از قرآن راجب حکم مسافر در ماه رمضان است:

شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ

این است ماه رمضان که قرآن در آن نازل شده، قرآنی که سراسرش هدایت‌گر مردم است و دارای دلایل روشنی از هدایت است و مایه جدایی حق از باطل است. پس کسی که در این ماه در وطنش حاضر باشد باید آن را روزه بدارد و آنکه بیمار یا در سفر است، تعدادی از روزهای غیر ماه رمضان را به تعداد روزه‌های قضا شده روزه بدارد. خدا آسانی و راحت شما را می‌خواهد نه مشقت شما را و قضای روزه برای این است که شما روزه‌هایی را که به خاطر عذر شرعی افطار کرده‌اید کامل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت فرموده بزرگ شمارید و نیز برای اینکه سپاس‌گزاری کنید.

با توجه به این آیه میتوان نتیجه گرفت که با اینکه روزه گرفتن یک فریضه ی دینی واجب است برای مسلمین اما مسافران از انجام دادن این فریضه معاف هستند و بعد از اتمام سفرشان باید قضای روزه های نگرفته ی خود را به جا آوردند.

دیگر شرایط و احکام مربوط به سفر در ماه رمضان

• مسافری که نمازش شکسته باشد در سفر نباید روزه نیز بگیرد اما کسی که شغلش مسافرت به آن شهر باشد و در رفت و آمد باشد و نمازش کامل باشد روزه اش صحیح میباشد.
• اگر مسافر پیش از ظهر به محل زندگی و یا زادگاه خود برسد و یا به مکانی برو که قصد دارد 10 روز در آنجا بماند چنانچه تا آن لحظه کاری را که روزه را باطل میکرده انجام نداده است روزه را باید در آن روز بگیرد ولی اگر روزه اش با عملی باطل کرده است لازم نیست آن روز را روزه بگیرد.
• اگر مسافر بعداز ظهر به محل زندگی و یا زادگاهش برسد و یا محلی که قصد دارد 10 روز در آنجا بماند روزه اش در آن روز باطل است و نباید آن روز را روزه بگیرد.
• اگر در ماه رمضان فراموش کند مسافر است و یا فراموش کند روزه مسافر باطل است و در سفر روزه بگیرد روزه او باطل است.

حکم خواندن نماز برای مسافر چیست؟

خواندن نماز در مسافرت و زمانی که خارج از شهر هستید باید شکسته خوانده شود. نماز شکسته نیز دارای احکامی است و شخصی که مسافر باشد دارای این خصوصیات است:

• حداقل هشت فرسخ (بین 40 تا 45 کیلومتر) از محل زندگی و یا زادگاه خود دور شده باشد.
• کسی که به سفر کاری میرود مانند خلبان، راننده، کشتیران و… باید نمازش را کامل بخواند.
• در صورتی که مرتبا قبل از ده روز، یک سفر چهار فرسخی بروند و ده روز در یکجا نمانند، کثیرالسفرند و نماز و روزه آنان تمام و صحیح است. و فرقی بین سفر شغلی نیست و تقریبا سه ماه (بافرض آنکه سفرهای متعدد دارند) برای صدق کثرت سفر، کافی است.

مطلب پیشنهادی: اعمال ماه رمضان برای گرفتن حاجت

سوالات متداول درباره ی احکام سفر مسافر