روز عرفه چیست؟ (دلیل نامگذاری، تاریخ، اعمال)

روز عرفه نزد مسلمانان از روزهای پرفضیلت و مهم بشمار می آید. روز عَرَفَه یک روز پیش از عید قربان؛ ۹ ذی‌الحجه است. در این روز حج‌ گزاران باید از ظهر تا غروب شرعی این روز را در صحرای عرفه (20 کیلومتری شهر مکه) حضور داشته باشند و به دعا و مناجات و استغفار بپردازند. نام دیگر دعای روز عرفه، دعای امام حسین (ع) می باشد که در این روز به همراه دعای ام داوود بسیار تاکید شده است. روز عرفه امسال (1401) مصادف است با شنبه 18 تیر ماه. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا دلیل نامگذاری روز عرفه و همچنین اعمال روز عرفه برای حجاج و غیر حجاج را بخوانید.

بیشتر بخوانید : دانلود فایل صوتی دعای روز عرفه به همراه متن دعا

روز عرفه چیست؟ و چه اعمالی دارد؟

روز عرفه برای مسلمانان یک روز بسیار مقدس و با فضیلت است. روزی است که حضرت محمد خطبه خداحافظی خود را در کوه عرفه برای بسیاری از مسلمانانی که در اواخر عمر خود با آنها حج را به پایان رساندند، ایراد کرد. بر اساس تاریخ اسلام، اعتقاد بر این است در کوه عرفات حضرت آدم (ع) و حوا (ع) به هم پیوستند.

اعمال روز عرفه برای حجاج

همانطور که می دانید روز عرفه روز آغاز مناسک حج است حجاج در این روز در صحرای عرفات دور هم جمع می شوند و دعای روز عرفه یا همان دعای امام حسین (ع) را می خوانند و استغفار می کنند و همچنین شکرگزاری فریضه مهم حج را به جا می آورند. از دیگر دعاهای سفارش شده در این روز دعای امام سجاد (ع) می باشد.

بطور خلاصه عرفات نام مکانیست که حاجیان در روز عرفه در آن صحرا توقف می‎کنند و به دعا و نیایش می‎پردازند و پس از برگزاری نماز ظهر و عصر به مکه مکرمه باز می‎گردند و وجه تسمیه آن را چنین گفته‎اند که وقتی در صحرای عرفات، جبرئیل، پیک وحی الهی، مناسک حج را به حضرت ابراهیم(ع) می آموخت و حضرت ابراهیم(ع) در برابر او می‎فرمود: عَرِفتُ، عَرِفتُ (شناختم، شناختم).

روایت شده که حضرت امام زین العابدین (ع)در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک مى‎نمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مى‎کنى؟ حال آن که در این روز امید مى‎رود که بچه‎هاى در شکم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.

این روز نزد مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بسیاری روز عرفه را به عنوان روزی ویژه برای بخشایش گناهان و استجابت دعا می دانند. از آنجایی که امامان شیعه احترامی خاص برای این روز قائل بودند و مردم را به بزرگداشت این روز فرا می‌ خواندند و باور داشتند که در این روز خداوند متعال دست رد به سینه هیچ کس نمی زند.

مطالب پیشنهادی: عکس نوشته برای روز عرفه

اعمال مستحب روز عرفه برای غیر حجاج

در روز عرفه حجاج باید در صحرای عرفات بمانند و از آنجا خارج نشود. جالب است که بدانید اگر حجاج در این روز در صحرای عرفات حضور نداشته باشند حج آنها باطل بوده و مورد قبول واقع نخواهد شد و باید هر چند مدت زمانی کوتاه در آن مکان حضور داشته باشد.

اعمال روز عرفه برای افراد غیر حجاج به شرح زیر می باشد :

• دعا و استغفار بسیار سفارش شده
• در میان ادعیه، دعای امام حسین(ع) در این روز، مشهور به دعای عرفه، بسیار توصیه شده است
• غسل
• بیتوته در منا به این معنا که حج‌گزار شب عرفه را تا طلوع فجر در مِنا بماند.
• صدقه
• روزه
  شیخ کفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى کسى که ضعف پیدا نکند از دعا خواندن و مستحب است غسل پیش از زوال و زیارت امام حسین علیه السلام در روز و شب عرفه و چون وقت زوال شد زیر آسمان رود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز کند در رکعت اوّل بعد از حمد توحید و در دوم بعد از حمد سوره کافرون بخواند.
  سپس چهار رکعت نماز گذارد در هر رکعت بعد از حمد توحید پنجاه مرتبه بخواند فقیر گوید که این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام است که در اعمال روز جمعه گذشت .

مسلمانان اهل سنت در زمان وقوف روز عرفه کمی اختلاف دارند :

• از غروب شب دهم تا سحرگاه روز عید
• از سحرگاه روز نهم تا سحرگاه روز عید
• از ظهر شرعی روز نهم ذی‌الحجه تا فجر روز دهم

مطالب پیشنهادی: متن زیبا درباره روز عرفه

اعمال شب عرفه

شب نهم از شب‎های متبرک و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در این شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. براى شب عرفه چند عمل وارد شده است:

1. دعایی که با این عبارت آغاز می‎شود، خوانده شود اَللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى وَ مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوى وَ عالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ وَ مُنْتَهى کُلِّ حاجَةٍ یا مُبْتَدِئاً که روایت شده هر کس آن را در شب عرفه یا در شب‎هاى جمعه بخواند خداوند او را بیامرزد.
2. [به نقل کفعمى ] تسبیحات عشر( تسبیحات پیامبر(ص) ) را که در اعمال روز عرفه آمده است هزار مرتبه خوانده شود .
3. دعاء اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَیَّاَ را که در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است، خوانده شود.
4. زیارت امام حسین علیه السلام

بخشیده شدن آدم (ع) در صحرای عرفات

در باب اهمیت این روز می توانیم به این روایت جضرت امام صادق(ع) رجوع کنیم که فرمودند: آدم (ع) پس از خروج از جوار خداوند، و فرود به دنیا، چهل روز هر بامداد بر فرار کوه صفا با چشم گریان در حال سجود بود، جبرئیل بر آدم فرود آمد و پرسید: چرا گریه می‎کنی ای آدم؟ آدم(ع) گفت: چگونه می‎توانم گریه نکنم در حالی که خداوند مرا از جوارش بیرون رانده و در دنیا فرود آورده است.

جبرئیل به حضرت آدم(ع) گفت که به درگاه خداوند توبه کند و آنگاه جبرئیل در روز هشتم ذیحجه آدم را به منا برد، آدم شب را در آنجا ماند. و صبح با جبرئیل به صحرای عرفات رفت، جبرئیل به هنگام خروج از مکه، احرام بستن را به او یاد داد و به او لبیک گفتن را آموخت و چون بعد از ظهر روز عرفه فرا رسید تلبیه را قطع کرد و به دستور جبرئیل غسل نمود و پس از نماز عصر، آدم را به وقوف در عرفات واداشت و کلماتی را که از پروردگار دریافت کرده بود به وی تعلیم داد، و آن کلمات این بود: سُبحانَکَ اللهُمَ وَ بِحمدِک؛ لا الهَ الاّ اَنْتْ ؛عَمِلْتُ سوء وَ ظَلَمْتُ نَفْسی ؛ وَ اِعْتَرِفْتُ بِذَنبی اِغْفرلی؛ اِنَّکَ اَنْتَ الغَفور الرّحیمْ.

آدم (ع) تا به هنگام غروب آفتاب همچنان دستش رو به آسمان بلند بود و با تضرع اشک می‎ریخت، وقتی که آفتاب غروب کرد همراه جبرئیل روانه مشعر شد، و شب را در آنجا گذراند. و صبحگاهان در مشعر بپاخاست و در آنجا نیز با کلماتی به دعا پرداخت و به درگاه خداوند توبه گذاشت.

مطالب پیشنهادی: اعمال روز و شب عرفه برای حاجت گرفتن

پاسخ به سوالات متداول درباره روز عرفه