دلیل حرام بودن روزه گرفتن در عید قربان و عید فطر چیست؟

روزه گرفتن در عید قربان و عید فطر

روزه گرفتن یعنی پرهیز از خوردن و آشامیدن و وسیله ای است برای تقرب به خداوند متعال. به جز ماه مبارک رمضان که ماه روزه است، در برخی از روزهای سال، روزه گرفتن سفارش شده چون ثواب بسیاری دارد.

مثلا در ایام البیض ماه رجب، روزه گرفتن بسیار توصیه شده چون پاداش بسیاری به دنبال خواهد داشت. اما بر خلاف آن در بعضی از روزهای سال روزه گرفتن نه تنها ثوابی ندارد بلکه مکروه یا حرام است !

مثلا روزه گرفتن در روز عاشورا مکروه است و روزه گرفتن در روز عید قربان و عید فطر نیز حرام است و کسی که در این روزها روزه بگیرد، گناه می کند.

حرام بودن روزه عید قربان و فطر در روایات

بر اساس روایات می توان به این حکم الهی که روزه در عید قربان و فطر حرام است، پی برد.

از ابوعبید درمورد حرام بودن روزه عید فطر و عید قربان روایت است:

در روز عید با عمر بن خطاب بودم گفت: پیامبر صلی الله علیه و سلم از روزه گرفتن در این دو روز نهی فرموده است، اولین روز بعد از ماه رمضان (عید فطر) و روزی که از قربانی هایتان می خورید (عید قربان).

از ابومره درمورد روزه گرفتن عید قربان و عید فطر روایت است:

با عبدالله بن عمرو نزد پدرش عمرو بن عاص رفتیم، غذایی جلوی ما گذاشت و گفت: بخورید، عبدالله گفت من روزه هستم، عمرو گفت، بخورید، این ها روزهایی است که پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما امر می کرد که روزه نگیریم و از روزه گرفتن ما را نهی می کرد. امام مالک گفته است: منظور از این روزها ایام التشریق (سه روز بعد از عیدقربان) است.

بنابراین روایت، اگر کسی در روز عید قربان روزه بگیرد نه تنها ثواب نمی کند بلکه مرتکب گناه نیز می شود ولی روزه گرفتن در روز قبل از عید قربان یعنی روز عرفه مستحب است.

از ابوقتاده درمورد حرام بودن روزه ی روز عرفه روایت است:

از پیامبر صلی الله علیه و سلم درباره روزه روز عرفه سؤال شد فرمود: گناهان سال گذشته و سال جاری را از بین می برد و درباره روزه روز عاشورا از او سؤال شد فرمود: گناهان سال گذشته را از بین می برد.

فلسفه حرام بودن روزه در عید قربان و عید فطر

فلسفه احکام الهی بسیار گسترده است و عقل آدمی قادر به درک تمام و کمال آن ها نیست به جز آن چیزهایی که در قرآن و توسط اهل بیت (ع) ذکر شده است. اما درمورد فلسفه حرام بودن روزه عید قربان و فطر می توان به موارد زیر اشاره کرد.

حرام بودن روزه عید قربان و فطر برای حفظ تعادل در جامعه اسلامی اسلام دینی است که در آن اعتدال وجود دارد و یکی از مصادیق این اعتدال، برقراری نوعی موازنه میان دنیا و آخرت است. یعنی باید در آن هم دنیا و هم آخرت در نظر گرفته شود و نه مانند ملحدین که کاملاً آخرت‌ گرایی را نفی می‌ کند و نه مانند مسیحیت دنیا را به یکباره کنار می‌ گذارد.

این ویژگی باید در انسان ها نیز وجود داشته باشد و از افراط و تفریط دست بردارند. اما درمورد حرام بودن روزه در عید قربان و فطر می توان به این نکته اشاره کرد که روز عید باید روز خوردن و آشامیدن باشد و نباید عید را فراموش کرد.

اگر انسان در چنین اعیاد بزرگی روزه بگیرد، عظمت و بزرگی آن ها را کم رنگ کرده است و در احکام الهی افراط نموده است.

در حدیثی از امام صادق ـ علیه السلام ـ اشاره‌ای است به همین مضمون. ایشان می‌ فرماید: در روز عید فطر و عید اضحی روزه نباید گرفت. چون رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود که این روزها روزهای خوردن و آشامیدن و شادی کردن است.

ممکن است این سوال مطرح شود که چرا خداوند فقط روزه گرفتن در این دو عید را حرام کرده است ؟ پاسخ این است که عید قربان و عید فطر ریشه قرآنی دارند و از طرف خداوند برای مسلمانان آمده اند اما اعیاد دیگر مثل مبعث، شعبان، نوروز و … بعدها توسط مسلمین برای مناسبت های مختلف قرار داده شده است.

همچنین این دو عید، اعیاد عبادی هستند که عید فطر دنباله ماه رمضان و عید قربان دنباله حج است. مسلمانان در ماه رمضان یک ماه دنیا گریزی دارند و به زهد و عبادت می پردازند پس برای رعایت اعتدال بهتر است یک روز به مسائل دنیا بپردازند.

روزه گرفتن در روزهایی که خداوند هدیه و صدقه می دهد حرام است

بر اساس روایات، روز عید قربان و عید فطر، انسان ها مهمان خداوند هستند و خداوند در این دو روز به آن ها هدایا و صدقات بسیاری می دهد پس روا نیست که در این روزها مردم گرسنه و روزه دار باشند.

حتی این مسئله در روزه سفر نیز صدق می کند و خداوند با این حکم شرعی، می خواهد به بندگانش هدیه بدهد.

توجه داشته باشید که مسائلی که در بالا ذکر شد بر اساس روایات است و نمی توان به طور قطعی این موارد را علت حرام بودن روزه عید قربان و فطر دانست. چرا که عقل انسان از درک تمامی فلسفه های دینی و الهی ناتوان است و موارد بالا تنها احتمال است.