در ماه رمضان روزه خود را با چه دعا و خوراکی باز کنیم؟
حجت الاسلام و المسلمین سید احمد حسینی کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی کارشناس مذهبی همچنین درباره آداب افطار کردن، بیان کرد: مستحب است روزه دار با خرما روزه اش را باز کند. طبق گفته ائمه اطهار (س)، این باز کردن روزه با خرما ثواب اعمال روزه دار را تا چهارصد برابر افزایش میدهد.
البته ما میتوانیم افطارمان را با شیر، حلوا و نبات آغاز کنیم. در زمان افطار مستحب است انسان دعای اللَّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ را بخواند. در روایت داریم که امیر المومنین (ع) هر وقت میخواستند افطار کنند، میفرمودند، بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْ [فَتَقَبَّلْهُ]مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ. موقع خوردن لقمه اول خوب است که انسان بگوید، بسم اللهیا واسِعَ المَغفِرَهِ اِغفِرلی.
ابتدا افطار کنیم یا نماز مغرب را بخوانیم؟
وی افزود: بهتر این است که انسان پس از خواندن نماز مغرب، افطار کند؛ مگر اینکه ضعف آن قدر بر او غلبه کرده باشد که نتواند این کار را انجام دهد. یکی دیگر از اعمالی که در این ماه سفارش شده است، انجام غسل در همه شبهای ماه مبارک رمضان است. همچنین در روایات گوناگون داریم که روزه دار سوره قدر بخواند و هنگام افطار صدقه بدهد.
بهتر است که روزه دار، روزه داران را افطار دهد، هر چند که آن افطار به اندازه یک خرما یا شربتی از آب باشد. مستحب است، هر شب ماه رمضان هزار مرتبه سوره قدر و دعای افتتاح خوانده شود. سحری خوردن از دیگر مستحبات است. در سحرگاه استغفار کردن نیز توصیه شده است. روزه سکوت، برای افزایش ارزش معنوی روزه سفارش شده است.
البته این روزه سکوت، حرف نزدن مطلق نیست، بلکه منظور نگفتن سخن بیهوده است. بعضی اوقات باید حرف بزنیم، اما فقط طرف صحبتمان خدا باشد.
روزه گرفتن، فقط نخوردن نیست
حجت الاسلام و المسلمین حسینی در ادامه به اهم اعمال در ماه رمضان اشاره کرد و گفت: برخی تصور میکنند که میتوان بدون خوردن و آشامیدن روزه گرفت. برای رد این نظریه، من توجه شما را به روایتی از روایات معراج جلب میکنم. زمانی که پیامبر اکرم (ص) به عرش رفتند، به ایشان خطاب شد «یَا أحْمَدُ هَلْ تَعْلَمُ مَا مِیرَاثُ الصَّومِ؛ای احمد، میدانی روزه چه اثری در پی دارد و چه چیزی به ارث میگذارد؟» «قَالَ: لَا. ثُمَّ قَالَ: مِیرَاثُ الصَّومِ قِلَّهُ الْأکْلِ وَ قِلَّهُ الْکَلَامِ وَ مِیرَاثُ الصَّمْتِ أنَّهَا تُورِثُ الْحِکْمَهَ وَ هِیَ تُورِثُ الْمَعْرِفَهَ وَ تُورِثُ الْمَعْرِفَهُ الیَقِینَ فَإذَا اسْتَیْقَنَ الْعَبْدُ لَا یُبَالِی کَیْفَ أصْبَحَ بِعُسْرٍ أمْ بِیُسْرٍ فَهَذَا مَقَامُ الرَّاضِینَ؛
روزه دو اثر دارد. یکی اثر ظاهری است که کم خوردن است. از این بالاتر کم صحبت کردن است. اگر انسان مراعات زبانی داشته باشد، به حکمت میرسد؛ سپس از حکمت، معرفت پیدا میکند؛ ثمره معرفت یقین است که در نهایت انسان را به مقام رضی میرسیم». با رسیدن به این مقام، میتوان حجابها را از بین برد.
چگونه کسانی که روزه نمیگیرند، میتوانند ماه رمضان را درک میکنند
وی ادامه داد: بسیاری به دلایل مختلف مانند پیری، باردار بودن، بچه شیر دادن و موارد دیگر از نظر شرعی نسبت به روزه گرفتن عذر دارند. بسیاری از این افراد ناراحت این موضوع هستند که توفیق گرفتن روزه از آنها سلب شده است. این نگاه به روزه و مفهوم عبادت در ماه رمضان مادی است. ما فکر میکنیم روزه گرفتن، فقط نخوردن و نیاشامیدن است.
از نخوردن بالاتر هم داریم. یک ماه رمضان تهمت نزدن، یک ماه رمضان اذیت نکردن، یک ماه رمضان غیبت نکردن و ترک کردن دیگر محرمات، میتواند سرلوحه کار ما باشد؛ بنابراین ما یک روزه معنوی داریم و یک روزه شکمی. یکی از اصحاب خدمت پیامبر مکرم اسلام (ص) آمد و گفت: من روزه ام. رسول اکرم (ص) فرمودند: استفراغ کن. وقتی این شخص استفراغ کرد، تکههای گوشت از دهانش بیرون آمد. در این زمان خاتم الانبیاء (ص) فرمودند این همان غیبتی است که تو کردی. این که روزه نمیشود؛ بنابراین ما خیلی مواقع دنبال روزه شکمی هستیم.