حکم شرعی جلوگیری از بارداری

در نوشتارقبل «حكم بستن لوله در مردان و زنان» مطرح شده است. در تكميل اين بخش مي توانيد مطالعه نماييد.

 

پيشگيرى با دارو

پرسش 241 . آيا زن مى تواند با استفاده از دارو يا آمپول، از باردار شدن  جلوگيرى كند؟ اگر شوهر اجازه ندهد، چه حكمى دارد؟

آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، نورى و مكارم: اگر زيان مهمى نداشته باشد و شوهر راضى باشد، اشكال ندارد.

آيات عظام تبريزى، وحيد، فاضل و سيستانى: اگر زيان مهمى نداشته باشد، اشكال ندارد؛ هر چند شوهر راضى نباشد.

آيه اللّه  صافى: اگر زيان مهمى نداشته باشد و بنا بر احتياط واجب شوهر راضى باشد، اشكال ندارد.[3]

 

پيشگيرى با عمل جراحى

پرسش 242 . آيا به جهت كنترل جمعيت، زن و مرد مى توانند با استفاده از عمل جراحى كارى كنند كه ديگر نتوانند فرزندى بياورند؟

همه مراجع (به جز تبريزى، خامنه اى و سيستانى): خير، اين كار جايز نيست.[4]

آيه اللّه  تبريزى: اگر اين كار باعث زيان جدى (مانند قطع عضو) شود و يا نگاه و لمس حرام را به دنبال داشته باشد، حرام است و در غير اين صورت، بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[5]

آيه اللّه  سيستانى: اگر اين كار باعث زيان جدى (مانند قطع) عضو نشود و نگاه و  لمس حرام را به دنبال نداشته باشد، اشكال ندارد.[6]

آيه اللّه  خامنه اى: اگر اين كار به انگيزه [و] غرض عقلايى انجام گيرد و باعث زيان جدى (مانند قطع عضو) نشود و نگاه و لمس حرام را نيز به دنبال نداشته باشد، اشكال ندارد.[7]

 

عقيم دائمى و موقت

پرسش 243 . جايى كه باردارى ضرر و خطر جانى زن را به همراه داشته باشد، آيا جايز است با استفاده از دستگاه او را عقيم كرد؟

همه مراجع (به جز خامنه اى و سيستانى): اگر راهى، جز نازايى دائمى نباشد، اشكال ندارد.[8]

آيات عظام خامنه اى و سيستانى: در فرض ياد شده، اشكال ندارد.[9]

 

پرسش 244 . آيا جايز است به جهت كنترل جمعيت، با استفاده از دستگاه به طور موقت از باردارى جلوگيرى كرد؟

همه مراجع: اگر زيان مهمى نرساند و باعث نگاه و لمس حرام نشود، اشكال ندارد.[10]

 

پرسش 245 . در مواردى كه حاصل حاملگى، به وجود آمدن جنين داراى نقص يا بيمارى ژنتيكى است، آيا مى توان زن يا مرد را عقيم كرد؟

آيات عظام امام، بهجت، صافى، فاضل، نورى، وحيد: خير، عقيم كردن جايز نيست.[11]

آيه اللّه  تبريزى: اگر اين كار باعث زيان جدى (مانند قطع عضو) شود و يا نگاه و لمس حرام را به دنبال داشته باشد، حرام است و در غير اين صورت، بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[12]

آيات عظام سيستانى و مكارم: در فرض ياد شده، عقيم كردن اشكال ندارد.[13]

آيه اللّه  خامنه اى: اگر اين كار به انگيزه [و ]غرض عقلايى انجام گيرد و زيان جدى (مانند قطع عضو) نيز در بر نداشته باشد و باعث نگاه يا لمس حرام نشود، اشكال ندارد.[14]

 

• [1]. خامنه اى، استفتائات، س 1353 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 1765 ؛ بهجت، توضيح المسائل، متفرقه، م 11 ؛ امام، استفتائات، ج 3، جلوگيرى از باردارى، س 5 و 7 ؛ نورى، استفتائات، ج 1، س 958 و 960.
• [2]. سيستانى، توضيح المسائل، احكام كنترل جمعيت، م 70 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1751 ؛ تبريزى، منهاج الصالحين، ج 2، م 1378 ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 2، م 1378.
• [3]. صافى، جامع الاحكام، ج 2، س 1405.
• [4]. مكارم، استفتائات، ج 1، س 1515 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 174 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج 2، س 1406 و 1401 ؛ بهجت، توضيح المسائل، متفرقه، م 11 ؛ امام، استفتائات، ج 3، جلوگيرى از باردارى، س 6 ؛ نورى، استفتائات، ج1، س 961 ؛ دفتر: وحيد.
• [5]. تبريزى، استفتائات، س 2090 و صراط النجاة، ج 9، س 914 و 915.
• [6]. سيستانى، توضيح المسائل، كنترل جمعيت، م 72.
• [7]. خامنه اى، اجوبه، س 1255 و 1256.
• [8]. امام، استفتائات، ج 3، جلوگيرى از باردارى، س 21 ؛ بهجت، احكام پزشكى، ص 38 تا 41 ؛ تبريزى، استفتائات، س 2091 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 1777 و 1776 و ج 1، س 1519 ؛ دفتر: نورى، وحيد، فاضل و صافى.
• [9]. سيستانى، توضيح المسائل، احكام كنترل جمعيت، م 72 و خامنه اى، اجوبه، س 1256.
• [10]. بهجت، توضيح المسائل، متفرقه، 11 و احكام پزشكى، ص 41 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1516 و 1525 ؛ امام، استفتائات، ج 3، جلوگيرى از باردارى، س 9 ؛ خامنه اى، اجوبه، س 1256 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج 2، س 1402 ؛ سيستانى، توضيح المسائل، احكام كنترل جمعيت، م 71 ؛ تبريزى، صراط النجاة، ج 9، س 912 و 915 و دفتر: فاضل، وحيد و نورى.
• [11]. امام، استفتائات، ج 3، جلوگيرى از باردارى، س 22 ؛ بهجت، احكام پزشكى، ص 40 ؛ نورى، استفتائات، ج1، س 961 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 1320 و دفتر: صافى و وحيد.
• [12]. تبريزى، صراط النجاة، ج 5، س 995 و ج 9، س 914 و 915.
• [13]. سيستانى، توضيح المسائل، احكام كنترل جمعيت، م 72 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1519.
• [14]. خامنه اى، اجوبه، س 1254 و 1256. احكام بانوان، پرسمان .

---

س 219: جلوگیری از عادت ماهیانه به وسیله دارو به خاطر روزه ماه رمضان چه حکمی دارد؟

ج: اشکال ندارد.

جلوگیری از بارداری

س 1255: 1 ـ آیا برای زنی که سالم است، جلوگیری از بارداری به‌طور موقت از طریق بکارگیری وسایل و موادی که از انعقاد نطفه جلوگیری می‏کنند، جایز است؟ 2 ـ استفاده از یکی از دستگاههای جلوگیری از بارداری که چگونگی جلوگیری از حاملگی توسط آن تا به امروز معلوم نشده، ولی به عنوان وسیله‏ای برای جلوگیری از بارداری شناخته شده است، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا جلوگیری دائم از حاملگی برای زنی که از خطر بارداری خوف دارد، جایز است؟ 4 ـ آیا جلوگیری دائمی از بارداری برای زنانی که زمینه مساعدی برای به دنیا آوردن فرزندانی معیوب یا مبتلا به بیماریهای ارثی جسمی و روانی دارند، جایز است؟

ج: 1 ـ اگر با موافقت شوهر باشد، اشکال ندارد.

2 ـ اگر موجب از بين رفتن نطفه بعد از استقرار آن در رحم شود و يا مستلزم نگاه و لمس حرام باشد، جايز نيست.

3 ـ جلوگيری از بارداری در فرض مذکور اشکال ندارد بلکه اگر حاملگی برای حيات مادر خطر داشته باشد، باردار شدن به‌طور اختياری جايز نيست.

4 ـ اگر با يک غرض عقلايی صورت بگيرد و ضرر قابل توجهی هم نداشته باشد و با اجازه شوهر باشد، اشکال ندارد.

س 1256: بستن لوله‌های منی مرد برای جلوگیری از افزایش جمعیت چه حکمی دارد؟

ج: اگر این کار با یک غرض عقلایی صورت بگیرد و ضرر قابل ملاحظه ‏ای هم نداشته باشد، فی‏ نفسه اشکال ندارد، اما انجام این عمل امر مذمومی است.

س 1257: آیا زن سالمی که حاملگی برای او ضرری ندارد، جایز است از طریق عزل یا دستگاه دیافراگم یا خوردن دارو و یا بستن لوله‌های رحم، از بارداری جلوگیری کند، و آیا جایز است شوهرش او را وادار به استفاده از یکی از این راهها غیر از عزل نماید؟

ج: جلوگيری از بارداری فی‏نفسه به طريق عزل، اشکال ندارد و همچنين استفاده از راههای ديگر هم اگر با يک غرض عقلايی صورت گيرد و ضرر قابل ملاحظه‏ای هم نداشته و با اجازه شوهر بوده و مستلزم لمس و نظر حرام نباشد، اشکال ندارد ولی شوهر حق ندارد همسر خود را به اين کار وادار نمايد.

س 1258: آیا جایز است زن بارداری که قصد دارد لوله‏ های رحم خود را ببندد، از طریق عمل سزارین فرزند خود را به دنیا آورد تا در هنگام آن عمل، لوله‌های خود را هم ببندد؟

ج: حکم بستن لوله ‏های رحم قبلاً گذشت، ولی جواز عمل سزارين متوقف بر نياز به آن يا درخواست خود زن باردار است و به هر حال لمس و نظر مرد اجنبی به زن هنگام عمل سزارين و بستن لوله ‏های رحم حرام است. مگر در حال ضرورت.

س 1259: آیا جایز است زن بدون اجازه شوهرش از وسائل پیشگیری از بارداری استفاده نماید؟

ج: محل اشکال است.

س 1260: مردی که دارای چهار فرزند است اقدام به بستن لوله ‏های منی خود کرده است، آیا در صورت عدم رضایت زن، آن مرد گناهکار محسوب می‏شود؟

ج: جواز اين کار متوقف بر رضايت زوجة نيست و چيزی بر عهده مرد نمی ‏باشد.

۱. جلوگیری از بارداری

شرایط جواز جلوگیری از بارداری
الف) خوف ضرر قابل توجه برای بدن مرد یا زن نباشد.
ب) مستلزم لمس یا نظر حرام نباشد.
ج) موجب از بین رفتن نطفه بعد از استقرار آن در رحم نشود.
د) با یک غرض عقلایی باشد.
ﻫ) در مورد زن، باید علاوه بر شرایط فوق، بنابر احتیاط واجب، اجازه شوهر نیز باشد.

نکته
الف) با توجه به اینکه جز همسر فرد، کسی نمی‌‌تواند به عورت دیگری نگاه کند، مگر در صورت ضرورت، لذا اگر روشی که برای جلوگیری انتخاب کرده موجب نگاه به عورت شود، انجام آن جایز نیست.
ب) ملاک، ضرر قابل توجه نداشتن است. لذا اگر ضرر آن قابل اعتنا نباشد، اشکالی ندارد.
ج) برداشتن لوله یا جلوگیری از بارداری معالجه نیست. لذا اگر لمس یا نظر حرامی صورت گیرد، جلوگیری از بارداری حرام خواهد بود؛ اگرچه زن و شوهر هر دو راضی باشند و ضرر قابل توجهی هم برای بدن آنها نداشته باشد. بله اگر برای درمان بیماری یا جلوگیری از تشدید آن، این‌‌کار ضرورت دارد، اشکالی نخواهد داشت. لذا توهم ضرورت، برای جواز این کار کافی نیست.

مسئله
الف) جلوگیری از بارداری به صورت دائمی باید غرض عقلائی داشته باشد؛ مثل جلوگیری از تولد فرزند مریض و… . (۱۲۵۵)
ب) شوهر حق ندارد همسر خود را مجبور به جلوگیری از بارداری کند. (۱۲۵۷)
ج) بستن لوله‌‌های مرد منوط به اجازه زن نیست. (۱۲۶۰)
د) اگر حاملگی برای حیات مادر خطر داشته باشد، باردار شدن به‌‌طور اختیاری جایز نیست. (۱۲۵۵)

 

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آيت الله العظمی خامنه ای.

سوال:

حکم استفاده از کاندوم چیست ؟
حکم استفاده از مایع روان کننده جنسی چیست ؟

ج1و2) فی نفسه اشکال ندارد.

منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر استفتائات مقام معظم رهبری.

---

مسئله 460ـ مرد می تواند برای جلوگیری از بارداری همسرش از کاندوم (کاپوت) استفاده کند امّا بنابر احتیاط واجب، باید رضایت او را به دست آورد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آيت الله العظمی سيستاني .

---

حکم راه های جلوگیری از بارداری

پرسش :بهترین راه برای جلوگِیری از بارداری از نظر اسلام کدام است؟

پاسخ :برای جلوگیری از انعقاد نطفه هر وسیله مشروعی که بی ضرر باشد و باعث نقص مرد یا زن نشود یعنی مرد یا زن برای همیشه از قابلیت تولید مثل ساقط نگردند، ذاتاً مجاز است ولی اگر مستلزم نظر و لمس نامشروع می باشد، تنها در صورت ضرورت فردی یا اجتماعی جایز است.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آيت الله العظمی مكارم شيرازي .

سوال: حکم استفاده از کاندوم چیست ؟ حکم استفاده از مایع روان کننده جنسی چیست؟

 1- براي جلوگيري از انعقاد نطفه، استفاده از هر وسيله مشروعي که بي ضرر باشد، و باعث نقص مرد يا زن نشود (يعني مرد يا زن براي هميشه از قابليت توليد مثل ساقط نگردد) ذاتا مجاز است، ولي در حال حاضر کنترل جمعيت جايز نيست، مگر اينکه واقعا ضرورتي وجود داشته باشد.

2- در صورتی که استفاده از مواد مزبور برای بدن ضرر نداشته باشد، مانعی ندارد.

منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی.

…………………………………………….

حکم جلوگیری از بارداری

پرسش : آیا جلوگیری از باردار شدن زنان از نظر قوانین اسلام مجاز است؟

پاسخ : در دستورهاى اسلامى تشویق هاى فراوانى نسبت به ازدیاد نسل و تکثیر نفرات شده است تا آن جا که پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «ازدواج کنید و تکثیر نسل نمایید، زیرا من به کثرت نفرات شما بر تمام امّت ها مباهات مى کنم، حتّى به کودکان سقط شده شما»!

رمز این موضوع نیز کاملا روشن است، زیرا قدرت یک ملّت در درجه اوّل به نفرات آن بستگى دارد; ملل کوچک و کم جمعیّت غالباً ضعیف و ناتوانند. درست است که کثرت جمعیّت یک کشور ممکن است در پاره اى از مواقع مشکلاتى از نظر تأمین غذا و مسکن به وجود آورد، ولى در عین حال یکى از علل قدرت و عظمت خواهد بود; لذا کشورهاى نیرومند دنیا همه از کشورهاى پرجمعیّتند – منتها باید با استفاده از منابع غذایى روى زمین مشکل تغذیه را حل کرد. بنابراین، جلوگیرى از باردار شدن «ذاتاً» از نظر اسلام کار خوبى نیست (مگر در مواقعى که به راستى مشکلات اجتماعى و تربیتى به وجود آید).

امّا با این حال اسلام آن را تحریم نکرده است و بنا به فتواى اکثر علماى اسلام جلوگیرى از این موضوع در صورت رضایت طرفین جایز است و حتّى با عدم رضایت زن نیز جمعى جایز دانسته اند. در حقیقت اسلام راه را براى مسلمانان باز گذاشته است که اگر ضرورتى ایجاب کند که از باردار شدن زن جلوگیرى شود – مانند ضعف و ناتوانى زن و یا مشکلات دیگر – مسلمانان بتوانند از این قانون استفاده کنند و از آن جلوگیرى به عمل آورند.
ولى باید توجّه داشت که اینها همه در صورتى است که نطفه منعقد نشده باشد، ولى اگر نطفه منعقد شود سقط کردن آن مسلّماً حرام است.

یعنى پس از انعقاد نطفه در رحم – حتّى اگر نطفه یک روزه باشد – ساقط کردن آن مطلقاً ممنوع است.(1)

پی نوشت:

(1). گرد آوري از کتاب: پاسخ به پرسش های مذهبی، آیات عظام مکارم شیرازی و جعفر سبحانی، مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع)، چاپ دوم، ص 383. [سايت آيت الله مكارم شيرازي].

 

 

لينك كوتاه مطلب: 

*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک  خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید. 

* ویژه نامه احکام بانوان   

* *-ويژه نامه احكام بارداري و نفاس

• حكم بستن لوله در مردان و زنان
• ديدن خون بعد زايمان تا بيش از ده روز
• خواندن نماز قضاي شخص زنده
• سزارين و خون نفاس
• تداخل عادت و نفاس
• غسل چله بعد از زایمان