حضرت مهدی در آیات و روایات

حضرت مهدی در آیات و روایات

قرآن و مصلح كل

همه مذاهب و اديان، به صورت كلى از وجود مصلحى در آخرالزمان خبر داده‏اند كه صلح و عدالت را در زمين برقرار مى‏سازد، ولى در دين مبين اسلام، سخنان بسيارى در آيات و روايات درباره اين مصلح كل گفته شده و طى اين سخنان، ويژگى‏هاى او با دقت بيان گرديده است. مصلح كل اسلام، همان حضرت مهدى (عج) است كه از نسل پيامبر اكرم صلى‏ الله‏ عليه ‏و آله مى‏ باشد و ظهورش در دوران حكومت و حاكميت اسلام تحقق پيدا كرده و براى گسترش و تجديد حيات اسلام قيام مى‏كند. در قرآن كريم آيات بسيارى وجود دارد كه برخى با دلالت روشن به ظهور حضرت اشاره كرده‏اند و برخى نيز با تفسير و تأويل ائمه اطهار عليهم‏السلام، به قيام حضرت و تشكيل حكومت واحد جهانى اسلامى اشاره دارند.

برترى اسلام بر همه اديان

آيات سى و سوم سوره توبه و نهم سوره صف، از جهانى شدن اسلام و عالمگير شدن اين آيين خبر مى‏دهد. سرعت پيشرفت اسلام در جهان و به رسميت شناخته شدن اين آيين در كشورهاى مختلف اروپايى و نفوذ سريع آن در آمريكا و آفريقا، نشان مى‏ دهد كه اسلام رو به سوى عالمگير شدن پيش مى‏رود و تكامل اين برنامه، به هنگام ظهور حضرت مهدى (عج) است كه برنامه جهانى شدن اسلام تحقق مى‏يابد.

قيام حضرت مهدى (عج) ونابودى دولت‏هاى باطل

در بعضى روايات، آيه هشتاد و يكم سوره اسراء، به قيام حضرت مهدى (عج) تفسير شده است. امام باقر عليه‏السلام فرمود: «مفهوم اين سخن الهى اين است كه وقتى امام قائم قيام كند، دولت باطل برچيده مى ‏شود.» پيروزى حق بر باطل و شكست دولت‏ها و لشكرهاى كفر و شرك، قانونى الهى و كلى است كه پويندگان و رهروان راه حق در برابر سختى‏ها و مشكلات به آن توسل مى‏ جويند و به آن اميدوارند. قيام حضرت مهدى (عج)، روشن‏ترين مصداق اين آيه است كه با قيام حضرت، تمام دولت‏هاى باطل نابود مى‏ شوند و دولت حق حضرت بر آنها پيروز مى‏گردد. در روز فتح مكه نيز پيامبر صلى ‏الله ‏عليه ‏وآله 360 بت را كه قبايل عرب بر گرد خانه كعبه چيده بودند، با عصاى خود سرنگون ساخت و اين آيه شريفه را تلاوت كرد.

حضرت مهدى (عج) ذخيره الهى

امام باقر عليه‏ السلام درتفسير آيه هشتاد و ششم سوره مباركه هود مى‏فرمايد: «هنگامى كه مهدى ما ظاهر شود، به خانه كعبه تكيه مى‏دهد و نخستين سخنى كه بر زبان مباركش جارى مى‏شود، اين آيه است و سپس مى‏فرمايد: «من بقيه اللّه و خليفه اللّه بر شما هستم». آن‏گاه همگان به آن حضرت چنين سلام مى‏كنند: «سلام بر تو اى بازمانده خدا در زمين». تمام پيامبران الهى و پيشوايان بزرگ و سربازان مبارزى كه با دشمن مى‏جنگند و براى بشريت باقى مى‏مانند و مايه خير و سعادت او مى‏شوند، «بقيه اللّه» هستند و چون حضرت مهدى (عج) آخرين پيشوا و بزرگ‏ترين رهبر انقلابى پس از قيام پيامبر اسلام است، يكى از روشن‏ترين مصاديق «بقيه‏اللّه» مى‏باشد و اين لقب براى حضرت از همه شايسته‏تر است، به ويژه كه تنها باقى مانده بعد از پيامبران و امامان مى‏باشد.

حكومت جهانى مستضعفان

خداوند در آيه پنجاه و پنجم سوره نور به صراحت بيان مى‏كند كسانى كه ايمان آورده ‏اند و عمل صالح انجام داده ‏اند، قطعا خليفه روى زمين خواهند شد و دين و آيين آنها به طور ريشه‏ دار و پابرجا در زمين مستقر مى‏شود. گروهى از مفسران، اين آيه را اشاره به حكومت حضرت مهدى (عج) مى‏ دانند كه شرق و غرب جهان در تحت لواى حكومتش قرار مى‏گيرد و آيين حق را در همه جا برقرار مى‏سازد و ناامنى و ترس و جنگ را از صحنه زمين نابود مى‏كند. همچنان كه در روايتى از رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و آله آمده است: «اگر از عمر دنيا به جز يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را به قدرى طولانى مى‏كند تا اينكه مردى از امت من كه هم‏نام و هم‏كنيه من است، ظاهر شود و زمين را پر از عدل و داد كند، همان گونه كه پر از ظلم و ستم شده باشد».

پيروزى نهايى مهدى (عج)

در قرآن كريم آيات بسيارى وجود دارد كه از آنها مى‏توان چنين دريافت كه روزى حكومت تمامى دنيا به دست پاكان و نيكان خواهد افتاد و حكومت واحد جهانى براساس يكتاپرستى تشكيل خواهد شد. در اين حكومت، برنامه‏ هاى اسلامى در سراسر جهان اجرا مى‏ شود و همه احكام الهى جامه عمل به خود مى‏پوشد. بيم و هراس توده مردم از ميان خواهد رفت و آرامش و امنيت كامل در سراسر گيتى برقرار خواهد شد. همه مردمان دنيا خداى يكتا را مى‏ پرستند و هر گونه بندگى و بت‏پرستى ريشه ‏كن خواهدشد. براساس روايات و نويدهاى انبياى الهى و ائمه اطهار عليه‏السلام، اين عصر درخشان و روزگار طلايى، همان روز قيام منجى عالم بشريت و دوران پرشكوه ظهور حضرت مهدى (عج) است كه زمين را پر از عدل و قسط و داد مى‏كند.

برچيده شدن بساط مشركان

خداوند در آيه سى و نهم سوره مباركه انفال، به مسلمانان دستور مى‏دهد با مشركان پيكار كنند و فتنه و شرك را بر چينند تا دين و پرستش مخصوص خدا شود. برخى از مفسران ضمن روايتى از امام باقر عليه‏السلام، تفسير اين آيه شريفه را دولت بر حق حضرت مهدى (عج) مى‏دانند. امام باقر عليه ‏السلام مى‏فرمايد:

«تأويل اين آيه هنوز نيامده است و هنگامى كه تأويل آن بيايد، با مشركان پيكار خواهد شد تا هنگامى كه يگانگى خداى تعالى را بپذيرند و شركى در روى زمين باقى نماند و اين در زمان قيام قائم ما خواهد بود».

مهدى (عج) و انتقام خون امام حسين عليه‏السلام

در آيه سى و سوم سوره مباركه اسراء، سخن از كشته شدن مظلومان به ‏وسيله ظالمان و گرفتن انتقام خون آنان به دست ولى خدا گفته شده است. برخى از مفسران، روشن‏ترين مصداق اين آيه را خوان‏ خواهى و انتقام حضرت مهدى (عج) در مورد امام حسين عليه ‏السلام مى‏دانند و از امام باقر عليه‏ السلام چنين روايت مى‏كنند: «حسين عليه‏ السلام مظلوم كشته شد و ما، اوليا و وارث خون او هستيم و قائم ما به خون‏ خواهى حسين عليه‏السلام قيام خواهد كرد. پس هر كس را كه به كشتن آن حضرت راضى بوده، به قتل مى‏ رساند تا آنجا كه خواهند گفت او در كشتن اسراف مى‏كند و از دنيا نمى‏ رود تا اينكه به پيروزى كامل برسد و سراسر زمين را از عدل و داد پر كند، همان گونه كه از ظلم و جور پر شده باشد».

روز قيام مهدى (عج) از ايام اللّه

خداوند در آيه پنجم سوره ابراهيم، از روزهايى سخن مى‏گويد كه «ايام‏اللّه» نام دارند و روزهاى سرنوشت‏ ساز و مهم زندگى انسان‏ها به شمار مى‏آيند. در اين ايام نعمتى الهى شامل حال ملتى شايسته يا مجازاتى بزرگ و دردناك دامن‏گير ملتى سركش و طغيانگر مى‏شود. براساس روايات ائمه اطهار عليهم‏السلام، روز قيام حضرت مهدى (عج) يكى از اين روزهاست.

امام باقر عليه‏السلام مى‏ فرمايد: «روزهاى خداوند سه روز است: روز قيام قائم، روز رجعت و روز قيامت.» روز قيام حضرت مهدى (عج)، در حقيقت يكى از روزهاى بزرگ الهى است و شايسته اين نام مى‏باشد زيرا آن روز سرآغاز حكومت واحد جهانى بر اساس عدالت و آزادى و روز برچيده شدن بساط ظلم و ستم از سراسر جهان است.

پيشوايان و وارثان زمين

خداوند در آيه پنجم سوره مباركه قصص، به مستضعفان وعده مى‏دهد كه آنان را پيشوايان و وارثان زمين قرار خواهد داد. امام على عليه ‏السلام پس از تلاوت اين آيه فرمود: «دنيا پس از روگردانى‏ها و چموشى‏ هاى خود به ما رو مى ‏آورد، مانند مهربانى ماده‏ شتر ناسازگار بر فرزند خود.»

در روايات آمده است كه امام حسن عسكرى عليه ‏السلام در هفتمين روز ولادت فرزندش حضرت مهدى (عج) به او فرمود: «سخن بگو، اى فرزند كوچكم» پس امام مهدى (عج) شهادتين بر زبان جارى نمود و بر پدران خويش، يكى پس از ديگرى صلوات فرستاد و سپس اين آيه شريفه را تلاوت كرد. به راستى حكومت و خلافت از آن كسانى است كه امروز در زير پرچم ظلم و ستم زورگويان به استضعاف و ناتوانى كشيده شده‏اند و با ظهور رهبر و مقتدايشان، حكومت را به دست خواهند گرفت تا ريشه ظلم و ستم را بركنند.

بندگان صالح، وارث زمين

خداوند به آن دسته از بندگان كه تنها او را عبادت مى‏كنند و در گروه صالحان هستند وعده مى‏دهد كه وارثان زمين خواهند بود. امام صادق عليه‏السلام در تفسير اين آيه شريفه مى‏ فرمايد:

«تمام كتاب‏هاى آسمانى ذكر خداوند است و منظور از بندگان صالح كه زمين را به ارث خواهند برد، حضرت قائم عليه‏السلام و اصحاب اويند.»

امام باقر عليه ‏السلام نيز حضرت مهدى (عج) و يارانش را بندگان صالح خداوند مى‏داند كه وارثان زمين خواهند بود. منظور از وراثت زمين، انتقال منافع آن و استقرار بركات حيات زمين براى صالحان است. اين بركات پايان ‏ناپذير، بركات مادى و معنوى را در بر مى‏گيرد و اين آيه شريفه اعلام مى‏كند كه زمين به زودى از شرك پاك خواهد شد و افراد صالح حكومت را در دست خواهند گرفت. بدين ترتيب در چنين حكومتى، تنها خدا پرستش مى‏شود و هرگونه شركى از بين مى‏رود.

اجابت دعاى بيچارگان

استجابت دعاى افراد مضطر به هنگام گرفتارى و برطرف ساختن مشكل آنان، از وعده‏هاى خداوند در آيات قرآنى است. امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد: «اين آيه شريفه درباره قائم آل محمد صلى‏ الله‏ عليه‏ و آله است آن هنگام كه در مقام ابراهيم دو ركعت نماز مى‏گزارد و به سوى خداوند دعا مى‏كند. پس خدا او را اجابت مى‏كندو ناراحتى‏اش را برطرف مى‏سازد و او را به عنوان خليفه بر روى زمين بر مى‏گزيند.» براساس روايات، هنگامى كه حضرت مهدى عليه‏السلام ظهور مى‏ كند، به حجرالاسود تكيه مى‏دهد و نخستين بيعت كننده با او، جبرئيل امين است و سپس 313 تن ياران خاص، به خدمت حضرت رسيده و با او بيعت مى‏كنند. منظور خداوند هم كه مى‏فرمايد: «در خيرات پيشى بگيرد»، ولايت و بيعت با حضرت مهدى (عج) است و وجود حضرت مهدى (عج)، همان استجابت دعاى افراد بيچاره و مضطر مى‏باشد.

فتح دنيا به دست حضرت مهدى (عج)

ايمان آوردن كافران در روزى كه بندگان صالح خداوند بر آفاق چيره مى‏ شوند، برايشان سودى ندارد و آنان به كيفر اعمال خود خواهند رسيد و اين يكى از وعده‏هايى است كه خداوند در قرآن به پيامبر خود مى‏دهد. امام جعفر صادق عليه ‏السلام در تفسير اين آيه شريفه مى‏فرمايد: «روز پيروزى، روزى است كه دنيا به دست قائم عليه ‏السلام فتح مى‏شود. آن روز، ديگر ايمان آوردن براى كسى كه پيش‏تر ايمان نداشته، سودى ندارد، ولى ايمان كسى كه پيش از فتح مؤمن شده و انتظار ظهور او را مى‏كشد، براى او سود خواهد داشت و خداوند مقام و منزلت او را بالا خواهد برد و اين پاداش دوستداران اهل‏بيت عليهم‏السلام است.» ايمان به امامت اهل‏بيت عليهم‏السلام و انتظار ظهور مهدى آل محمد صلى‏الله ‏عليه‏ و آله، از جمله ويژگى‏هايى است كه باعث برترى معتقدان به آن بر اهل زمان خود مى‏شود.

آزمايش و امتحان ثابت‏ قدمان

خداوند در آيات قرآن كريم، از آزمايش و امتحان بندگان خود سخن به ميان مى ‏آورد تا به وسيله آنها، بندگان شكيبا و ثابت‏ قدم، از بندگان ناشكيبا و سست‏ قدم بازشناخته شوند. محمدبن مسلم، از ياران امام صادق عليه ‏السلام مى‏گويد: آن حضرت در تفسير اين آيه فرمود: «پيش از آمدن قائم (عج)، علامت‏ هايى است كه براى امتحان مؤمنان خواهد بود.» عرض كردم: آن علامت‏ها چيست؟ فرمود:

«بيمارى‏هاى گوناگون كه سبب ترس و دلهره است، بالا رفتن نرخ‏ها كه سبب گرسنگى است، كاهش در اموال كه قحطى و مرگ و مير فراوان را به دنبال مى‏ آورد و نقص در محصولات كه به دليل نيامدن باران است. پس در آن موقع به آنها كه در عقيده به ما ثابت مى‏مانند، مژده بده».

حاكميت آخرين دين خدا

خداوند در آيه هشتاد و سوم سوره مباركه آل عمران، به صراحت بيان مى ‏كند كه آنچه در آسمان‏ها و زمين است، تسليم اويند و به سوى او بازگردانيده مى‏شوند. امام كاظم عليه‏السلام در تفسير اين آيه شريفه و جهانى شدن آيين توحيد و حاكميت آخرين دين خدا بر سرتاسر جهان مى‏فرمايد: «اين آيه درباره حضرت قائم عليه‏السلام نازل شده است. هنگامى كه ظاهر شود، آيين مقدس اسلام را در شرق و غرب جهان، به يهوديان، مسيحيان، صائبيان، ملحدان، مرتدان و كافران عرضه مى‏ دارد هر كس آن را از روى ميل و رغبت بپذيرد، او را به نماز و زكات و ديگر فريضه‏ هاى اسلامى امر مى‏فرمايد و هر كس امتناع ورزد، گردنش را مى‏زند تا در همه شرق و غرب جهان، جز انسان يكتاپرست باقى نماند.»

زنده شدن زمين پس از مردن

زنده كردن زمين پس از مردن آن، امرى است كه خداوند در قرآن به آن اشاره دارد. زنده شدن زمين پس از مردن، تنها به معناى با طراوت شدن زمين پس از خزان و بى‏طراوتى نيست كه اين خود دليلى بر قيامت و زنده شدن مردگان است نيز به معناى زنده شدن ايمان پس از كفر و بى‏ايمانى است. امام باقر عليه‏السلام در تفسير اين آيه شريفه مى‏فرمايد: «منظور از مردن زمين، كفر ورزيدن اهل آن است و كافر در حقيقت مرده است. پس خداوند او را به ظهور حضرت قائم (عج) زنده خواهد كرد كه در زمين به عدالت رفتار مى‏كند و اهل آن را پس از مرگشان زنده مى‏نمايد».

احياى سنت‏ها و نابود كردن بدعت‏ها

برپايى نماز و امر به معروف و نهى از منكر، سه امر مقدسى است كه در زمان حكومت صالحان در زمين اجرا مى‏شود. امام باقر عليه‏ السلام مى‏فرمايد: «هنگامى كه مهدى (عج) ظهور كند، خداوند متعال شرق و غرب زمين را به تصرف او ويارانش درمى ‏آورد و دين را آشكار مى‏سازد و نيز خداوند متعال بدعت‏ ها و باطل را به دست او و يارانش از بين مى‏برد چنان كه سفيهان، حق را ميرانده باشند، تا جايى كه اثرى از ظلم ديده نشود و امر به معروف و نهى از منكر خواهند نمود.»

امام جواد عليه‏السلام نيز مى‏فرمايد: «چون وقت خروج او برسد، شمشيرش از غلاف بيرون آيد و ندا كند: برخيز اى ولى خدا كه ديگر براى تو نشستن حلال نيست. پس خارج شود و دشمنان خدا را هرجا بيابد بكشد و حدود خدا را اقامه كند و به حكم خدا حكم نمايد».

مهدى عليه ‏السلام خواهد آمد

ظهور مهدى اهل بيت عليهم‏السلام در آخرالزمان، از مسائلى است كه همه فرقه ‏ها و گروه ‏هاى اسلامى به آن ايمان دارند. آنها انتظار قيامى روحانى و جهانى را مى‏كشند كه عدالت اجتماعى و نظام جهان بر اساس ايمان به خدا و احكام دين اسلام برقرار شود و دنيا از چنگال ستمكاران و جباران نجات داده شده، پرچم اسلام در تمام نقاط به اهتزاز درآيد. همه چشم به راهند و انتظار دارند كه شايسته‏ترين فرزند پيامبر صلى‏ الله‏ عليه ‏و آله قيام كرده، آيين توحيد و رسم برادرى و مساوات اسلامى را زنده نموده، بشر را از نعمت آسايش بهره‏مند سازد و موجبات تفرقه و محروميت و ناكامى را از ميان بردارد. اين وعده الهى است و تخلف‏پذير نيست. دنيا به طرف آن عصر درخشان در حركت است و سير زمان، هر دم بشر را به چنين روزگارى نزديك‏تر مى‏سازد.

پرسمان