اعمال و ذکر روز جمعه با معنی

ذکر روز جمعه: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ؛ خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست و در فرج ایشان (حضرت مهدی) تعجیل فرما

ذکر روز جمعه موجب عزیز شدن می شود؛ روایت شده که در این روز زیارت امام زمان (عج) خوانده شود.

دعای روز جمعه

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ الأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشاءِ وَالْإِحْیاءِ ، وَالْآخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الأَشْیاءِ ، الْعَلِیمِ الَّذِى لَایَنْسىٰ مَنْ ذَکَرَهُ ، وَلَا یَنْقُصُ مَنْ شَکَرَهُ ، وَلَا یَخِیبُ مَنْ دَعَاهُ ، وَلَا یَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ . اللّٰهُمَّ إِنِّى أُشْهِدُکَ وَکَفىٰ بِکَ شَهِیداً ، وَأُشْهِدُ جَمِیعَ مَلائِکَتِکَ وَسُکَّانَ سَمٰواتِکَ وَحَمَلَهِ عَرْشِکَ ، وَمَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ ، وَأَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ ، أَنِّى أَشْهَدُ أَنَّکَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ؛

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانی‌اش همیشگی است، ستایش خدای را که آغاز هستی است پیش از آفرینش و حیات‌بخشی و پایان هستی است پس از نابودی هر چیز، دانایی که از یاد مبرد آن را که یادش کند و کم نگذارد از آنکه شکرش را به‌جای آورد و ناامید نسازد آن را که خواندش و قطع نکند امید آن‌که به او امید بست؛ بار خدایا! تو را گواه می‌گیرم و تو برای گواهی کافی هستی و گواه می‌گیرم همه فرشتگانت و ساکنان آسمان‌هایت و نگهبانان عرشت و رسولان و پیامبرانی که برانگیختی و انواع مخلوقات که آفریدی (همه و همه را گواه می‌گیرم) بر اینکه باور دارم که همانا تویی خدا، شایسته پرستشی جز تو نیست؛

وَحْدَکَ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ لَا عَدِیلَ ، وَلَا خُلْفَ لِقَوْلِکَ وَلَا تَبْدِیلَ ، وَأَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ ، أَدَّىٰ مَا حَمَّلْتَهُ إِلَى الْعِبَادِ ، وَجَاهَدَ فِى اللّٰهِ عَزَّ وَجَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ ، وَأَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ ، وَأَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ ، اللّٰهُمَّ ثَبِّتْنِى عَلىٰ دِینِکَ مَا أَحْیَیْتَنِى؛

یگانه‌ای؛ شریکی نداری و بی‌همتایی و تخلف و تبدیلی در گفتارت نیست و اینکه محمّد ـ که خدا بر او و خاندان او درود فرستد ـ بنده و فرستاده توست؛ رسالتی را که بر عهده‌اش نهاده بودی به بندگانت ادا کرد و در راه خدا به‌حق کوشید و به پاداشی که حق است مژده داد و از عذابی که راست است بیم داد، خدایا! تا زنده‌ام مرا بر دین خود ثابت بدار؛

وَلَا تُزِغْ قَلْبِى بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِى ، وَهَبْ لِى مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ . صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَعَلَىٰ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَاجْعَلْنِى مِنْ أَتْباعِهِ وَشِیعَتِهِ ، وَاحْشُرْ نِى فِى زُمْرَتِهِ ، وَوَفِّقْنِى لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ ، وَمَا أَوْجَبْتَ عَلَىَّ فِیها مِنَ الطَّاعَاتِ ، وَقَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِى یَوْمِ الْجَزَاءِ ، إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ.

و دلم را پس از آنکه به نور هدایت روشن نمودی گمراه مکن و از نزد خود رحمتی بر من ببخش، چراکه تنها تو بخشاینده‌ای، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و مرا از پیروان و شیعیان او قرار ده و در گروه او محشورم گردان و بر انجام واجبات جمعه‌ها و طاعاتی که در آن بر من لازم نمودی توفیقم ده و عطایی که در رستاخیز برای اهل جمعه قرار داده‌ای نصیبم گردان، چه همانا تویی قدرتمند حکیم.

زیارت و دعای مخصوص روز جمعه

در میان ایام هفته، شب و روز جمعه فضیلت و برتری ویژه ای دارد. آخرین روز هفته مورد احترام مسلمانان می باشد و دارای جنبه عبادی، فقهی و اجتماعی مهمی در فرهنگ اسلامی است؛ به همین دلیل اعمال و دعاهای خاصی برای آن توصیه شده است.

در روایات متعددی آمده است:جمعه روز عبادت و تقرب به خدای متعال با عمل صالح و ترک گناه است و ثواب عبادت در این روز بیش از روزهای دیگر می باشد. از این رو، بر بسیار دعا کردن و درخواست رحمت و آمرزش نمودن در روز جمعه و بسیار صلوات فرستادن بر محمّد و آل محمّد صلّی اللّٰه علیه و آله در این روز سفارش شده است. (حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۷۵-۳۸۶)

دعای روز جمعه

محدث قمی در مفاتیح الجنان برای هر روز یک دعای کوتاه اما پرمغز و محتوا به نقل از صحیفه سجادیه ذکر کرده که بهتر است بعد از نماز صبح خوانده شود.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ قَبْلَ الْإِنْشَاءِ وَ الْإِحْیَاءِ وَ الْآخِرِ بَعْدَ فَنَاءِ الْأَشْیَاءِ

به نام خدای بخشنده مهربان ستایش مخصوص خداست که اول است پیش از ایجاد جهان و احیاء زندگان و آخر است پس از فنا و زوال موجودات عالم

الْعَلِیمِ الَّذِی لاَ یَنْسَی مَنْ ذَکَرَهُ وَ لاَ یَنْقُصُ مَنْ شَکَرَهُ‏

دانایی است که هرگز چیزی فراموش نکند و از نعمتش بر شکر گزاران کم نگذارد

وَ لاَ یَخِیبُ مَنْ دَعَاهُ وَ لاَ یَقْطَعُ رَجَاءَ مَنْ رَجَاهُ‏

و کسی که دعا کند به درگاهش محروم ننماید و کسی که به او چشم امید دارد ناامید نگرداند

اللَّهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ وَ کَفَی بِکَ شَهِیداً وَ أُشْهِدُ جَمِیعَ مَلاَئِکَتِکَ‏

خدایا تو را گواه می ‏گیرم و گواهی تو کافی است و باز گواه می‏ گیرم جمیع فرشتگان تو

وَ سُکَّانَ سَمَاوَاتِکَ وَ حَمَلَهَ عَرْشِکَ وَ مَنْ بَعَثْتَ مِنْ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ أَنْشَأْتَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِکَ‏

و ساکنان‏ آسمانها و حاملان عرش تو را و پیغمبران و رسولانی که مبعوث بر خلق فرمودی و هر چه از انواع گوناگون خلق که آفریدی همه را گواه می‏ گیرم

أَنِّی أَشْهَدُ أَنَّکَ أَنْتَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ وَحْدَکَ لاَ شَرِیکَ لَکَ وَ لاَ عَدِیلَ وَ لاَ خُلْفَ لِقَوْلِکَ وَ لاَ تَبْدِیلَ‏

و گواهی می‏ دهم که تویی خدای عالم و جز تو هیچ خدایی نیست تو یکتا و بی ‏شریک و بی ‏مثل و مانندی قول تو را خلاف و تغییری نخواهد بود

وَ أَنَّ مُحَمَّداً صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ‏

و گواهی می ‏دهم که حضرت محمد صلی الله علیه و آله بنده (خاص) تو و پیغمبر (بزرگ) توست

أَدَّی مَا حَمَّلْتَهُ إِلَی الْعِبَادِ وَ جَاهَدَ فِی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَقَّ الْجِهَادِ

هر چه از بار وحی و رسالت به دوش او نهادی همه را به بندگان تو رسانید و در راه (اطاعت) خدای عز و جل حق کوشش را بجای آورد

وَ أَنَّهُ بَشَّرَ بِمَا هُوَ حَقٌّ مِنَ الثَّوَابِ وَ أَنْذَرَ بِمَا هُوَ صِدْقٌ مِنَ الْعِقَابِ‏

و او به آنچه از ثواب نعمتهای هستی حق و حقیقت بود بخلق بشارت داد و به آنچه صدق بود از عقاب و عذابهای دوزخ بترسانید

اللَّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی دِینِکَ مَا أَحْیَیْتَنِی وَ لاَ تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی‏

بار خدایا مرا در دین خود تا زنده ‏ام خواهم که ثابت بداری و بظلمت گمراهی دلم را تاریک مگردان پس از آنکه بنور هدایت روشن ساختی

وَ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ‏ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ

و از جانب خود رحمت عطا فرما که همانا تویی بخشنده بی ‏عوض خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد

وَ اجْعَلْنِی مِنْ أَتْبَاعِهِ وَ شِیعَتِهِ وَ احْشُرْنِی فِی زُمْرَتِهِ‏

و مرا از پیروان و شیعیان آن حضرت قرار ده و در زمره آن بزرگوار در قیامت محشور گردان

وَ وَفِّقْنِی لِأَدَاءِ فَرْضِ الْجُمُعَاتِ وَ مَا أَوْجَبْتَ عَلَیَّ فِیهَا مِنَ الطَّاعَاتِ‏

و مرا توفیق ده بر اداء فریضه روزهای جمعه و بر طاعتهایی که در این روز بر من واجب نموده ‏ای

وَ قَسَمْتَ لِأَهْلِهَا مِنَ الْعَطَاءِ فِی یَوْمِ الْجَزَاءِ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ‏

و بر عطاهایی که در آن برای اهلش در روز جزا نصیب گردانیده‏ ای موفق بدار که همانا تویی یکتا خدای مقتدر حکیم.

زیارت امام زمان حضرت مهدی(عج) در روز جمعه

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ اللَّهِ فِی خَلْقِهِ‏

سلام بر تو ای حجت خدا در همه روی زمین سلام بر تو ای مظهر خدا در میان خلق

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا نُورَ اللَّهِ الَّذِی یَهْتَدِی بِهِ الْمُهْتَدُونَ وَ یُفَرَّجُ بِهِ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ‏

سلام بر تو ای نور خدا که به این نور اهل هدایت به حق هدایت می‏ یابند و به این نور فرج برای اهل ایمان حاصل می ‏شود

السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخَائِفُ السَّلاَمُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْوَلِیُّ النَّاصِحُ‏

سلام بر تو ای پاکیزه جان از ترس پنهان سلام بر تو ای ولی الله ناصح مردم

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا سَفِینَهَ النَّجَاهِ السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا عَیْنَ الْحَیَاهِ

سلام بر تو باد ای کشتی نجات خلق سلام بر تو ای سرچشمه آب زندگانی

السَّلاَمُ عَلَیْکَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْکَ وَ عَلَی آلِ بَیْتِکَ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ‏

سلام بر تو باد درود خدا بر تو و بر خاندان تو که همه خوبان و پاکان عالمند

السَّلاَمُ عَلَیْکَ عَجَّلَ اللَّهُ لَکَ مَا وَعَدَکَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهُورِ الْأَمْرِ

سلام بر تو باد خدا آن وعده نصرت و ظهور سلطنت که تو را وعده داده بزودی مقرر فرماید

السَّلاَمُ عَلَیْکَ یَا مَوْلاَیَ أَنَا مَوْلاَکَ عَارِفٌ بِأُولاَکَ وَ أُخْرَاکَ‏

سلام بر تو باد ای مولای من منم غلام تو و دوستدار تو و شناسای مقام اول و آخر شما (از پیغمبر «ص» تا امام زمان «ع» )

أَتَقَرَّبُ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی بِکَ وَ بِآلِ بَیْتِکَ وَ أَنْتَظِرُ ظُهُورَکَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلَی یَدَیْکَ‏

بواسطه تو به درگاه خدا تقرب می‏ جویم و به انتظار ظهور تو و ظهور سلطنت حق بر دست قدرت تو می باشم

وَ أَسْأَلُ اللَّهَ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

و از خدا درخواست می‏ کنم که درود فرستد بر محمد و آل محمد

وَ أَنْ یَجْعَلَنِی مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ لَکَ وَ التَّابِعِینَ وَ النَّاصِرِینَ لَکَ عَلَی أَعْدَائِکَ وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیْکَ فِی جُمْلَهِ أَوْلِیَائِکَ‏

و مرا از منتظران تو و از پیروان و یاری کنندگان تو بر علیه دشمنانت قرار دهد و از جمله دوستانی که به فیض شهادت در رکاب تو می ‏رسند بگرداند

یَا مَوْلاَیَ یَا صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکَ وَ عَلَی آلِ بَیْتِکَ‏

ای مولای من ای صاحب الزمان درود خدا بر تو باد و بر آل بیت تو

هَذَا یَوْمُ الْجُمُعَهِ وَ هُوَ یَوْمُکَ الْمُتَوَقَّعُ فِیهِ ظُهُورُکَ وَ الْفَرَجُ فِیهِ لِلْمُؤْمِنِینَ عَلَی یَدَیْکَ وَ قَتْلُ الْکَافِرِینَ بِسَیْفِکَ‏

این روز جمعه است که متعلق به توست که در این روز همه انتظار تو دارند و فرج و فتح برای اهل ایمان به دست شما و قتل و هلاکت کفاربه شمشیر توست

وَ أَنَا یَا مَوْلاَیَ فِیهِ ضَیْفُکَ وَ جَارُکَ وَ أَنْتَ یَا مَوْلاَیَ کَرِیمٌ مِنْ أَوْلاَدِ الْکِرَامِ وَ مَأْمُورٌ بِالضِّیَافَهِ وَ الْإِجَارَهِ

و من ای مولایم در این روز مهمان تو و در پناه توام و تو مولای کریم و از خاندان کرم و بزرگواری هستی و از جانب خدا مأمور به مهمان نوازی و پناه دادن خلقی

فَأَضِفْنِی وَ أَجِرْنِی صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکَ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِکَ الطَّاهِرِینَ‏

پس مرا به مهمانی بپذیر و در جوار خود پناه ده درودهای خدا بر تو و بر خاندان تو باد که همه از پاکان عالمند.

سیّد بن طاووس گفته که من بعد از این زیارت، متمثّل می شوم به این شعر و اشاره می کنم به آن حضرت و می گویم:

نَزیلُکَ حَیثُ مَا اتَّجَهَت رِکَابی

وَ ضَیفُکَ حَیثُ کُنتُ مِنَ البِلادِ

من بر تو نازل می شوم هر کجا که راحله ام روی آورد و مرا وارد نماید،

و میهمان تو هستم در هر کجا که باشم از شهرها.

تسبیحات سفارش شده روز جمعه

یکی از اعمال پرفضیلت ایام هفته ذکر و تسبیحی است که در مفاتیج الجناح و روایات عنوان شده است ، تسبیحاتی که هر واژه اش قدمی به سوی رحمت و مغفرت الهی است و از زمان ائمه تا کنون خواندن آنها در ایام مخصوص سفارش شده است .

تسبیح مخصوص روز جمعه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ تَأَزَّرَ بِهِ

سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَکَرَّمَ بِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْبَغِی التَّسْبِیحُ إِلَّا لَهُ

سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَی کُلَّ شَیْ‏ءٍ بِعِلْمِهِ سُبْحَانَ ذِی الطَّوْلِ وَ الْفَضْلِ

سُبْحَانَ ذِی الْمَنِّ وَ النِّعَمِ سُبْحَانَ ذِی الْقُدْرَهِ وَ الْکَرَمِ

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَهِ مِنْ کِتَابِکَ

وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ وَ ذِکْرِکَ الْأَعْلَی وَ بِکَلِمَاتِکَ التَّامَّهِ وَ تَمَّتْ کَلِمَاتُکَ (صِدْقاً وَ عَدْلًا) (سوره انعام، آیه ۱۱۵)

لَا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْکَرِیمُ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ

أَسْأَلُکَ بِمَا لَا یَعْدِلُهُ شَیْ‏ءٌ مِنْ مَسَائِلِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ أَنْ تُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَهٍ

سُبْحَانَ الْحَیِّ الْحَلِیمِ سُبْحَانَ الْحَلِیمِ الْکَرِیمِ سُبْحَانَ الْبَاعِثِ الْوَارِثِ

سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ سُبْحَانَهُ وَ بِحَمْدِهِ

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ(بلدالامین)

ذکر و تسبیح پیامبر اکرم (ص) در آخر روز جمعه

سُبْحَانَکَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ یَا حَنَّانُ یَا مَنَّانُ یَا بَدِیعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ یَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِکْرَامِ‏

پاک و منزهی تو خدایا هیچ خدایی غیر از تو نیست ای مهربان ای صاحب منت بر خلق ای پدید آرنده آسمانها و زمین ای صاحب جلال و بزرگواری.