آیا کوروش کبیر همان ذوالقرنین است

پاسخ حجت الاسلام مهدی طاها:

هیچ دلیل و سند روایی و تاریخی قوی وجود ندارد که کوروش همان ذوالقرنین باشد و آنچه عده ای مطرح کرده اند در حد احتمال است. خود تاریخ هخامنشیان پس از بررسی کتب و نرم افزار منابع تاریخی ایران از نظر عده ای از باستان شناسان محل تردید و ابهامات فراوان است چه رسد به تاریخ کوروش!. افرادی که کوروش را همان ذوالقرنین دانسته اند، بر اساس صفاتی که برای کوروش در  چند کتاب معدود تاریخی بر شمرده شده او را با ذوالقرنین تطبیق داده اند مثل اینکه خداپرست و دارای برخی از سجایای اخلاقی بوده است. اما باید توجه کرد بر اساس گفتار خودباستان شناسان اسناد معتبر و دقیقی از آن زمان در دست نیست تا بتوان بدرستی قضاوت کرد.

همین چند منبع معدود تاریخی مثل منابع یونانی هرودوت و گزنفون نوع گزارش نویسی شان متضاد و ناهمگون با هم است. اگر همین منابع موجود را ملاک قرار بدهیم که عده ای استنادشان به آنهاست جالب است بدانید اشاراتی به جنایات و فسادهای کوروش کبیر شده است که نباید از دیدن و گفتن آن غفلت کرد.

از دیگر منابع که به شرح حال کوروش پرداخته منابع یهودی است که تعاریفی از کوروش در آن مطرح شده است. این در حالی است که اگر کسی کمترین شناختی از جریان یهود داشته باشد می داند سابقه آنها در تحریف کتب تاریخ و تحریف آثار پیامبران بسیار زیاد است و قرآن کریم درباره آنها می گوید:«يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَوَاضِعِهِ»مائده 13. لذا علاوه بر اینکه خود آنچه در منابع یهودی آمده دارای تضاد است و نمی توان نتیجه درستی درباره کوروش گرفت، اصل صحت تاریخ نگاری آنها در تردید و هاله ای از ابهام و عدم اعتماد قرار دارد.

بنابر ایننباید به همین راحتی چنین شخصیت مبهمی را بر آیات قرآن کریم تطبیق داد. در مقاله قبل قسمتی بسیار کوچک از جنایات و وحشی‌گری‌های این شاه هخامنشی همراه با فسادهایی مثل ازدواج با محارم آن گونه که در اسناد تاریخی آمده است مطرح شد که می توانید از اینجا کلیک کنید و بخوانید.

درباره خداپرست بودن کوروش هم نقلهای محکمی در دست نیست حتی مورخین مطالبی را نقل کرده اند که نشان از مشرک و بت پرست بودن کوروش می باشد. برای نمونه کوروش خود را خادم بت بزرگ مردوک،خدای خدایان بابل می داند! یا در جای دیگر دستور به آباد سازی بت خانه ها در زمان اوج به قدرت رسیدن خود می کند. آقای پیر نیا مورخ زمان شاه می نویسد:

«…كوروش‏ در بابل براى جذب قلوب بابليها بيانيه‏اى داده كه عين آن در حفريّات بابل بدست آمده و اكنون معروف باستوانه كوروش‏ است‏  شاه در اين بيانيّه خود را خادم مرداخ (مردوك‏) ربّ النّوع بزرگ بابليها خوانده ميگويد بعد از آوردن مجسمه خداهاى (اور) ببابل مردوك‏ او را برگزيد ».

تاريخ ايران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاريه، متن‏ ايران ‏قديم، ص: 72، نویسنده: حسن پيرنيا و عباس اقبال آشتيانى‏

به نظر ما کوروش شخصیتی مبهم که آلوده به اسطوره و تخیلات است می باشد و به گونه ای شده که جاهلان و متعصبان تلاشهای غیر منطقی را برای معرفی او که هیچ شناختنامه صحیحی ندارد به جامعه دارند. در این سالهای اخیر شاهدیم که هرکسی از ظن خود یار غار کوروش کبیر شده است و انواع انتسابات و مقالات و گفتارها را به او منتسب می کند و همه این غوطه ور شدن در توهمات بدان خاطر است که واقعیات تاریخی را درباره چنین شخصی بدرستی مطرح نکرده اند.

علت تجلیل های ساختگی از کورش را باید در رفتار محمد رضا شاه پهلوی ملعون جست و جو کرد، آن ملعون هدفش مقابله با اسلام و توحید و خداپرستی بود، حالا عده ای که از همان دودمان منحرف هستند به دنبال شاخص سازی های جعلی و ساختگی رفته اند. یکی از خطرات ترویج این توهمات و کج اندیشی ها مبارزه با خدا پرستی و ترویج خرافات است و پس از آن شاهد خواهیم بود که رسوم جاهلی توسط این شیاطین انسی احیا می شود. رسومی مانند آزاد کردن فحشا و فساد و بی بند و باری در جامعه به عنوان باستانگرایی!.

زمانی که چنین شخصیت موهومی الگو جامعه ما واقع شد رفتارهای او نیز قداست می یابد، یکی از همان رفتارها نژادپرستی مذموم و بدور از حق و حقیقت و عدالت و دیگری ترویج فساد و فحشا است. برای نمونه در تاریخ آمده که کوروش خاله اش را تصاحب کرد!،  چنین عملی در هر دینی و هر زمانی زشت و خلاف فطرت انسانی است.

کتزیاس مورخ و زشک رسمی دربار اردشیر دوم هخامنشی  آورده است که کورش پس از غلبه بر ماد اسپیتاماس را کشت و زن او را که آمیتیس نام داشت، تصرف کرد. آمیتیس دختر آستیاگ و خواهر ماندانا و خاله کورش بود.

برای آگاهی بیشتر بنگرید به: تاریخ کتزیاس (خلاصه فوتیوس)، ترجمه کامیاب خلیلی، تهران، ۱۳۸۰، ص ۱۹

این مرز و بوم شاهان و سلاطین زیادی را که اکثرا جائر و فاسد بوده اند را به خود دیده، پادشاهانی که چه بسا خوبی هایی هم داشته اند اما هیچگاه یک انسان عاقل تقدس و بت سازی جاهلانه را از آنها نخواهد داشت بلکه به عنوان عبرت تاریخی بدانها می نگرد.

از آنچه گذشت روشن است که هیچ شباهتی میان جناب ذوالقرنین موحد و مومن به خدای بزرگ با کوروش وجود ندارد.

بیشتر بخوانید:

کورش کبیر کیست آنچه درباره او نمی دانید 

روز جهانی کوروش دروغ هفت آبان

کوروش اسطوره باستانی یا جنایتکار جنگی