حکم مراجعه بیمار به پزشک غیر همجنس
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در بخشی از فعالیت های رسانه ای خود به انتشار احکام شرعی صنف های گوناگون از جمله پزشکی و احکام مرجعه به پزشک نامحرممطابق با نظرات آیت الله العظمی خامنه ای می پردازد.
چه مواقعی می توانیم به پزشک نامحرم مراجعه کنیم
حجت الاسلام حسینی دارینی از پاسخگویان سوالات شرعی حرم مطهر رضوی در گفت وگو با خراسان حکم شرعی مراجعه بیمار به پزشک از جنس مخالف و همچنین حکم شرعی لمس کردن بدن بیمار زن توسط پزشک مرد و نگاه کردن به بدن زن را بیان کرد.
مراجعه بیمار به پزشک از جنس مخالف چه حکمی دارد؟
حجت الاسلام حسینی دارینی درباره مراجعه بیمار به پزشک از جنس مخالف (مثل مراجعه زنان بیمار به پزشکان مرد) گفت: اگر مراجعه به پزشک از جنس مخالف مستلزم نظر یا لمس حرام باشد طبق نظر همه فقها جایز نیست مگر در وقت ضرورت.
معنای ضرورت از دیدگاه مقام معظم رهبری
وی در پاسخ به این سوال که معنای ضرورت چیست، گفت: مقام معظم رهبری در پاسخ به این استفتا که ضرورت چیست، فرموده اند: مراد از ضرورت در فرض سوال این است که تشخیص بیماری و درمان آن متوقف بر لمس و نظر باشد و هیچ دکتر جنس موافقی(هم جنس بیمار) وجود نداشته باشد و حدود ضرورت هم بستگی به مقدار نیاز دارد.
این پاسخگوی سوالات شرعی حرم مطهر رضوی ادامه داد: این که مقام معظم رهبری تاکید می کنند زن بیمار جز در وقت ضرورت نمی تواند به جنس مخالف مراجعه کند به این معناست که درمان این زن بیمار متوقف بر آن باشد که فقط یک مرد پزشک بتواند او را معالجه کند و این زن هیچ راه دیگری نداشته باشد.
معنای نظر (نگاه) حرام چیست؟
وی در توضیح نظر(نگاه) حرام، گفت: پوشاندن گردی صورت و دست تا مچ برای خانم ها لازم نیست و مردان بدون قصد لذت می توانند به این اعضای بدن خانم ها نگاه کنند که این نگاه حلال است اما نگاه مردان به غیر از صورت و دست تا مچ خانم ها، حرام محسوب می شود ولو این که قصد لذت هم نداشته باشند و نگاه به این اعضا به طور مطلق برای همه مردان از جمله پزشک معالج حرام است.
لمس کردن بدن بیمار زن توسط پزشک مرد چه حکمی دارد؟
وی درباره حکم لمس کردن بدن بیمار زن توسط پزشک مرد اظهار کرد: همه فقها معتقدند لمس کردن چه با لذت و چه بدون لذت حرام است حتی تفاوتی در شیعه یا سنی، مسلمان یا کافر، جوان یا پیر بودن زن نیست و مرد مسلمان به طور مطلق نمی تواند بدن زن نامحرم را لمس کند.
البته فقها معتقدند اگر لمس کردن از روی لباس یادست زدن با دستکش و صرف لمس کردن باشد، این لمس اشکالی ندارد.
حکم مراجعه مرد به پزشک زن در اسلام چیست؟
آیه الله سیستانی(دام ظلّه):
با اجتناب از نظر محرم و در صورت بیم نداشتن از افتادن در حرام مانعی ندارد.
سوال: مراجعه مردان به پزشک زن در صورت وجود پزشک مرد چه صورت دارد؟
اگر مستلزم لمس یا نگاهی که حرام است باشد جایز نیست مگر این که او بهتر بتواند معالجه کند.
(مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، علمی و فرهنگی صاحب الزمان ۱۳۸۲ دهم، ص ۱۸۶)
آیه الله صافی گلپایگانی(دام ظلّه):
در فرض سوال، جایز نیست. والله العالم
سوال: مراجعه مردان به پزشک زن در صورت وجود پزشک مرد چه صورت دارد؟
اشکال دارد مگر اینکه پزشک هر دو فرض مسئله، عاجز از معالجه باشد.
(مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، علمی و فرهنگی صاحب الزمان ۱۳۸۲، دهم، ص ۱۸۶)
آیه الله فاضل لنکرانی(ره):
اگر مستلزم لمس و نظر باشد جایز نیست.
آیه الله مکارم شیرازی(دام ظلّه):
در صورتی که مستلزم نظر حرام یا لمس مستقیم بیمار مرد باشد و مراجعه به پزشک هم جنس به راحتی امکان پذیر باشد جایز نیست.
آیه الله نوری همدانی(دام ظلّه):
اگر مستلزم لمس بدن یا نگاه کردن به اعضایی از بدن مرد که معمولاً مستور است باشد در غیر مورد ضرورت اشکال دارد و جایز نیست و در موقع ضرورت نیز به اندازه ای ضرورت رفع شود جایز است.
حکم شرعی معاینات پزشکی توسط پزشک غیر هم جنس
موضوع این نوشتار یک حکم شرعی پر کاربرد است. این حکم در عین حال که بسیار ساده و زود فهم است اما آنگونه که باید به اجرا در نمی آید و همین بی اطلاعی از کیفیت دقیق اجرای آن سبب شده تا رعایت درست آن از سوی متدینین موجب تعجب یا اعتراض عده ای نا آگاه به اصل حکم شود.
حدود محرمیت پزشک غیر همجنس از دیدگاه مراجع
رفتن نزد پزشک غیر هم جنس سوال بسیاری از مخاطبان است در زیر پاسخ علما را جویا می شویم.
آیت الله مکارم شیرازی
مادام که دسترسی به پزشک همجنس است به غیر همجنس مراجعه ننماید، مگر در موارد ضرورت یا جایی که همجنس توانایی کافی ندارد.
سوال:در صورتی که عمل جرّاحی، یا پانسمان، منوط به نظر یا لمس عورت باشد، آیا اولویّت با هم جنس است؟
جواب:همجنس اولویّت دارد.
چنانچه در شهری هم پزشک زن و هم پزشک مرد باشد، مراجعه بیمار زن به پزشک مرد در دو صورت زیر چه حکمی دارد؟
الف) در صورت تساوی علمی و مهارت تخصّصی دو پزشک (زن و مرد).
جواب:الف) اگر احتیاج به معاینه بدنی و نظر و لمس داشته باشد باید به پزشک زن رجوع کند.
مطابق نظر آیت الله سیستانی
پرسش:گاهی پزشک معالج، لازم می بیند که بخشی از بدن زن نامحرم را باز کند و احیاناً ممکن است آنجا، از جاهای حساس باشد جز آلت تناسلی آیا باز کردن بدن نامحرم به هنگام معاینه و یامعالجه جایز است؟
- با وجود پزشک زن هر چند با پرداخت ویزیت گران؟
- بیماری چندان مهم نیست، ولی به هرحال او مریض شده و به پزشک مراجعه کرده است.
- اگر پزشک بخواهد به آلت تناسلی نگاه کند حکم آن چیست؟
پاسخ:
- با وجود پزشک زن، مراجعه به پزشک مرد جایز نیست مگر آنکه حق ویزیت آنقدر زیاد باشد که او از عهده پرداخت آن نتواند بیرون آید.
- و اگر در آن صورت ترک معالجه به ضرر و زیان افتد و یا به رنجی گرفتار شود که تحمل پذیر نیست، جایز است.
- به هر تقدیر باید به اندازه ضرورت و ناچاری اکتفا شود و اگر معالجه بدون نگاه مستقیم میسر باشد مانند نگاه در صفحه مانیتور و یا در آینه، احتیاط ترک نشود.
پرسش :مراجعه یک خانم به دکتر مرد در صورتی که دکتر زن حاذق تر از وی را سراغ نداشته باشد چه حکمی دارد؟ و همچنین جهت انجام عمل پزشکی مثل سونوگرافی و رادیولوژی رجوع یک خانم به پزشک مرد چه حکمی دارد؟
پاسخ: اگر زن برای علاج مرضی ناچار شود که نزد پزشک مرد برود و آن پزشک به لحاظ تخصص بهتر باشد و یا عنایت بیشتری به مریض می نماید، رفتن نزد پزشک مرد اشکال ندارد؛ و چنانچه معالجه متوقف بر نگاه به بدن زن یا لمس آن با دست باشد جایز است؛ و چنانچه بتواند به یکی از آن دو (دیدن و لمس) اکتفا کند، دومی جایز نیست.
