در این مطلب از تریپ لند به بررسی اینکه آیا شهیدان نیز فشار قبر دارند؟ می پردازیم و روایت حضرت علی (ع) درباره شهید و فشار قبر با هم میخوانیم.
فشار قبر
یک- در آموزه هاى اسلامى و دینى، شهید جایگاهى بس بلند مرتبه و برجسته دارد. در آیات و روایات بسیارى بدین جایگاه اشاره شده است که نمونه هایى چند از آنها یادآورى مى شود.
الف) «ولا تحسبن الذین قتلوا فى سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون. فرحین بماءاتیهم الله من فضله و یستبشرون بالذین لم یلحقوا بهم من خلفهم الا خوف علیهم ولاهم یحزنون (اى پیامبر) هرگز کسانى را که در راه خدا کشته شدند، مردگان مپندار، بلکه آنان زنده بوده و نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند. آنها به خاطر نعمت هاى فراوانى که خداوند از فضل خود به ایشان بخشیده است خوشحالند و (نیز) به جهت کسانى که هنوز به آنان نپیوسته اند [مجاهدان و شهیدان آینده] خوش وقت (زیرا جایگاه برجسته آنها را در آن جهان دیده و مى دانند) که آنها نه ترسى خواهند داشت و نه غمى»(۱)
بر کشیدن و از بین بردن هرگونه ترس و اندوه از سوى خداوند در این آیه شریف، به معناى دستیابى شهید به همه نعمت هاى ممکن و بهره ورى از آنها از یک سو و از میان رفتنى نبودن نعمت هاى یاد شده از دیگر سوست. چنین موقعیتى هم یعنى همیشگى نیک بختى براى انسان وجاودانگى او در آن(۲)
بدین سان با رویکرد به آیه شریف یاد شده، فشار قبر را درباره شهید مى توان از میان رفته پنداشت.
ب) روایاتى نیز بر رویکرد بیان شده در آیه شریف، گواهى مى دهند، از جمله:
امام على (ع) درباره جایگاه شهید فرمود: «الا و ان افضل الخلق بعد الاوصیاء الشهدا آگاه باشید که پس از جانشینان پیامبر (ص)، برترین آفریده ها شهیدان مى باشند»(۳)
پیامبر (ص) فرمود: «ارواح الشهداء فى اجواف طیر خضر تعلق من ورق الجنه ثم تأوى الى قناویل معلقه بالعرش ارواح شهیدان، در درون پرندگان سبزرنگى که به برگ بهشت پیوسته اند، قرار دارد. آنگاه (این پرندگان) به چراغ هایى که به عرش آویخته اند، مأوى گزیده و پناه مى آورند»(۴)
با چنین تعابیرى از روایات درباره شهید، به همان نتیجه به دست آمده از آیه شریف مى توان دست یافت.
دو- افزون بر آیات و روایات اشاره شده درباره جایگاه بلند شهید، در برخى روایات، موضوع فشار قبر از شهید آشکارا برداشته شده است به عنوان نمونه مى توان به روایت زیر اشاره کرد: «قیل للنبى (ص) ما بال الشهید لایفتن فى قبره؟ قال: کفى بالبارقه فوق رأسه فتنه از پیامبر (ص) پرسیده شد، چرا شهید در قبرش مورد آزمایش و درد و رنج قرار نمى گیرد؟ پیامبر (ص) در پاسخ فرمود: درد و رنج حاصل از درخشش شمشیر بر سرش، او را کافى است»(۵)
سه- در میان روایات، سرانجام به روایتى برمى خوریم که بلافاصله پس از ریخته شدن نخستین قطره خون شهید، جز بدهکارى، همه گناهان را از او زدوده شده شناسانده است: «عن ابى جعفر (ع) قال: اول قطره من دم الشهید کفاره لذنوبه الا الدین، فان کفارته قضاؤه امام صادق (ع) فرمود: نخستین قطره از خون شهید، پوشاننده گناهان او جز دین است چرا که کفاره دین، پرداخت آن مى باشد»(۶)
با رویکرد به بیان آشکار قرآن و نیز روایات یاد شده که با بیانى کلى، فشار قبر را از شهید از میان رفته به حساب مى آورد به نظر مى آید شاید نتوان از این روایت نتیجه گرفت که نپرداختن بدهکارى براى شهید کیفر مزبور را به دنبال داشته باشد بلکه تنها گناهى است که پاک شدن شهید از آن به پرداخت دین پیوسته است.
