آثار و اسرار تسبيح حضرت زهرا (س)

تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام از آثار و بركات بسيارى برخوردار است كه از جمله ى آنها نجات يافتن از شقاوت و بدبختى است.

هر انسانى به تناسب بينش و نگرشى كه به جهان هستى وجود پرآشوب خود دارد به دنبال خوشبختى است، و به عبارتى ديگر يكى از مهمترين مسائلى كه همه ى انسانها را آگاه يا ناآگاه به خود مشغول داشته است به طورى كه كارهاى زندگى و برنامه هايشان را در جهت وصول به آن پى ريزى مى كنند، مسئله ى رسيدن به سعادت و گريزانى از شقاوت است. منتهى از آنجايى كه انسان اختيار دارد، راه خودش را بايد آزادانه انتخاب كند. لذا انسان بعد از اينكه راه برايش نمايان شد، گاهى حسن انتخاب به خرج مى دهد و سبيل هدايت مى پيمايد، و گاهى سوء انتخاب به خرج داده و سبيل ضلالت و گمراهى پيش مى گيرد. و اين مسئله شقاوت و سوء عاقبت مسئله اى است كه همه ى آنان كه به خود آمده اند، از آن مى ترسند و آنها كه بصيرت ندارند و در خواب غفلت عمر مى گذرانند از آن نيز به غفلت به سر مى برند. لذا آن دسته كه داراى بصيرت هستند، به لحاظ خوف از شقاوت هميشه دست به دعا و ذكر بلند مى كنند و با تضرع و اصرار از خداى خويش طلب دورى از شقاوت و وصول به سعادت مى نمايند.

مداومت بر تسبيح فاطمه زهرا عليهاالسلام، موجب محفوظ ماندن از شقاوت و بدبختى است. از اين رو شايسته نيست كه از بركات و آثار آن غفلت نموده و در انجام آن كوتاهى و سستى نمائيم. امام صادق عليه السلام در اين رابطه مى فرمايد:

«يا اباهارون، انا نأمر صبياننا بتسبيح فاطمة عليهاالسلام كما نأمرهم بالصلاة، فألزمه، فانه لم يلزمه عبد فشقى». (1)

اى اباهارون! ما بچه هاى خود را همانطور كه به نماز امر مى كنيم به تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام نيز امر مى كنيم. تو نيز بر آن مداومت كن، زيرا هرگز به شقاوت نيفتاده است بنده اى كه بر آن مداومت نموده است.

و نيز از اين حديث شريف استفاده مى شود كه شايسته است والدين محترم، تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام را مانند نماز به فرزندانشان تعليم كنند، باشد كه مشمول اين حديث گردند.

دورى شيطان و خشنودى خدا

شيطان همواره دشمن ديرينه ى انسان بوده و هست و هيچگاه انسان از حيله ها و خواطر شيطانى او در امان نيست. شيطان بنا بنا بر آيات الهى، دشمن قسم خورده ى انسان است تا او را به هر طريق ممكن به گمراهى بكشاند. از اين رو آدمى هميشه در معرض تهاجم شيطان و وساوس شيطانى است.

بعضى انسانها در مقابل اين تهاجم شيطانى و خواطر نفسانى هميشه در حال فرارند كه در اين صورت همواره مورد تعقيب شيطان و خواطرند، و هيچگاه خلاصى ندارند و اى بسا در آخر خسته شده و نفس زنان تسليم شوند، و عده اى اندك در تلاش اند كه با مداومت بر ذكر و فكر و عمل، چنان رفتار كنند كه شيطان و خواطر را از خود فرارى دهند و شيطان را از خود دور كنند كه البته راهى است مشكل. كسانى كه به اين مقام برسند داراى نفس مطمئنه خواهند شد كه ديگر دگرگونى در آن راه ندارد.

وقتى انسان توانست شيطان را از خود دور و طرد كند، و به طاعات عمل نمايد و در كارها و اذكار و عبادتهاى خود اخلاص ورزد، رضايت خدا نيز حاصل گردد، چون شيطان و وساوس او يكى از بزرگترين موانع كسب رضايت و خشنودى حقتعالى است. آرى رضا و رضوان خداوند سبحان مطلوب سالكان و منتهاى آرزوى عارفان است.

يكى از راههايى كه مى تواند شيطان را از انسان دور كرده و موجبات رضاى الهى را فراهم آورد مداومت بر تسبيح حضرت فاطمه ى زهرا عليهاالسلام است.

امام باقر عليه السلام مى فرمايد:

«من سبح تسبيح فاطمة عليهاالسلام ثم استغفر، غفر له، و هى مائة باللسان، و الف فى الميزان، و يطرد الشيطان، و يرضى الرحمان». (2)

هركس تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام را بجا آورد و پس از آن استغفار كند، مورد مغفرت قرار مى گيرد، و آن تسبيح به زبان صداست، و در ميزان (اعمال) هزار (ثواب) دارد، و شيطان را دور كرده، و خداى رحمان را خشنود و راضى مى نمايد.

و به سند معتبر از امام صادق عليه السلام منقول است كه چون آدمى در جاى خواب خود مى خوابد، فرشته ى بزرگوارى و شيطان متمردى به سوى او مى آيند، پس فرشته به او مى گويد:

روز خود را به خير ختم كن و شب را با خير افتتاح كن، و شيطان مى گويد: روز خود را با گناه ختم كن و شب را با گناه افتتاح كن. اگر اطاعت فرشته كرد و تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام را در وقت خواب خواند، فرشته آن شيطان را مى راند و از او دور مى كند، و او را تا هنگام بيدارى محافظت مى كند، پس باز شيطان مى آيد و او را امر به گناه مى كند و ملك او را به خير امر مى كند. اگر از فرشته اطاعت كرد و تسبيح آن حضرت را گفت آن فرشته، شيطان را از او دور مى كند و حقتعالى عبادت تمام آن شب را در نامه ى عملش مى نويسد. (3)

شفاى كم شنوايى و درد جسمانى

تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام بنا بر شواهد روايى و تاريخى در بعضى موارد بر بيماريهاى جسمى نيز مؤثر بوده و باعث درمان بيمارى گوش شده است.

يكى از ياران امام صادق عليه السلام نزد آن حضرت آمده و از كم شنوايى گوش خود نزد آن حضرت شكايت كرد، امام عليه السلام به او فرمود:

«عليك بتسبيح فاطمة عليهاالسلام». (4)

چه چيز مانع و جلوگير تو است و چرا غافلى از تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام؟

آن مرد پرسيد: قربانت گردم، تسبيح فاطمه چيست و چگونه است؟ حضرت فرمود: سى و چهار مرتبه «اللَّه اكبر»، سى و سه مرتبه «الحمدلله» و سى و سه مرتبه «سبحان اللَّه» كه صد عدد مى شود. آن مرد گويد:

«فما فعلت ذلك الا يسرا حتى اذهب عنى ما كنت اجده». (5)

و من اين كار را در اندك زمانى انجام دادم و كم شنوايى ام برطرف شد.

برائت از دوزخ و نفاق

چنانچه گفته شد بنا بر روايت امام صادق عليه السلام، تسبيح حضرت زهرا عليهاالسلام از جمله ى ذكر كثيرى است كه خداوند در قرآن كريم ياد فرموده:

«تسبيح فاطمة الزهراء عليهاالسلام من الذكر الكثير الذى قال اللَّه عز و جل: «و اذكروا اللَّه ذكرا كثيرا».

و از طرفى رسول گرامى اسلام فرموده است:

«من اكثر ذكر اللَّه عز و جل احبه اللَّه و من ذكر اللَّه كثيرا كتبت له براءتان: براءة من النار و براءة من النفاق». (6)

هركس ذكر خداى عزوجل را بسيار كند خداوند او را دوست دارد، و هر كه ذكر خدا را بسيار كند براى او دو برائت (منشور آزادى) نوشته شود: يكى برائت از آتش جهنم، و ديگرى برائت از نفاق و دورويى.

لذا تسبيح صديقه ى طاهره اگر با شرائطش انجام پذيرد، موجب برائت از دوزخ و نفاق مى گردد.

غفران الهى

يكى ديگر از آثار تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام، غفران الهى است. غفران ربوبى، همه ى ذنوب و آثار سوء تيرگيهاى آنها را از ميان مى برد، حجابها را برطرف كرده و نقائص وجودى انسان را كنار مى زند. اما متأسفانه كمتر كسى هست كه بداند غفران يعنى چه و نياز به آنچه معنايى دارد، و چگونه مى شود غفران الهى همه ى مشكلها را حل، و فاصله ها را از ميان بردارد؟ در فرق بين عفو و غفران گفته شده كه: عفو الهى، ناديده گرفتن و به حساب نياوردن لغزشها و خطاها و نقيصه ها و عيبها، و محو آثار نامطلوب آنهاست. و غفران الهى عبارت است از افاضات و رحمتهايى كه به دنبال ناديده گرفتن لغزشها و خطاها و نقيصه ها، متوجهانسان مى گردد و او را تكميل مى كند و نقايص و عيوب وجودى وى را برطرف مى نمايد. غفران بعد از عفو است. عفو ناديده گرفتن بديهاست و غفران، برطرف كردن آنها از وجود سالك و تبديل آنها به خوبيها و كمالات است. عفو ربوبى، انسان را از سقوط و هلاكت نجات مى دهد و غفران الهى، به سالك پر و بال عطا مى كند و بالا مبرد. لذاست كه اگر عفو و گذشت ربوبى نباشد، رهروان طريق با شكست روبرو شده و كنار زده مى شوند، و اگر غفران ربوبى نباشد، آنها از حرت و پيشرفت بازمانده و متوقف مى گردند. امام صادق عليه السلام مى فرمايد:

«من سبح تسبيح فاطمة الزهراء عليهاالسلام قبل ان يثنى رجليه من صلاة الفريضه، غفر اللَّه له». (7)

هركس تسبيح حضرت فاطمه ى زهرا عليهاالسلام را قبل از اينكه وضع خود را بعد از نمار واجب عوض كند، بجا آورد، خداى متعال او را مشمول مغفرت خود مى گرداند.

البته نبايد چنين پنداشت كه اين «تسبيح» به لحاظ اينكه ظاهرى بسيار خلاصه دارد و انجام دادن آن بسيار آسان است، چگونه مى شود از چنين آثار و بركاتى برخوردار باشد؟! آرى اين تسبيح به ظاهر بسيار خلاصه است، اما در نزد آگاهان و عارفان آشنا، دريايى از حقايق و اسرار توحيد را در بر دارد و نيز انجام آن به ظاهر خيلى آسان است، ولى اگر خوب بجا آورده شود، مشكلها را آسان مى گرداند. ان شاءاللَّه.

پاورقي

1ـ فروع كافى، كتاب الصلاة، ص 343، ح 13.

2ـ وسائل الشيعه، ج 4، ص 1023، ح 3.

3ـ شيطان دشمن ديرينه‏ى انسان، محمد نصيرى، ص 136.

4ـ بحارالأنوار، ج 85، ص 334، ح 20.

5ـ بحارالأنوار، ج 85، ص 334، ح 21.

6ـ اصول كافى، ج 2، ص 499، ح 3.

7ـ فروع كافى، كتاب الصلاة، ص 342، ح 6.