در این مطلب از سایت تریپ لند به منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست می پردازیم. پس به شما پیشنهاد می کنیم حتما تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
جاهل قاصر و مقصر
پرسش ۲۱ . جاهل قاصر و مقصر چیست؟
«جاهل قاصر» کسى است که در تحصیل علم کوتاهى نکرده است ؛ یعنى، در شرایطى بوده است که امکان دسترسى به حکم خدا براى او وجود نداشته و یا خود را جاهل نمى داند و احتمال بطلان اعمالش را نمى دهد.«جاهل مقصر» کسى است که در تحصیل کوتاهى کرده است ؛ یعنى، امکان آموختن و یاد گرفتن احکام الهى را داشته ؛ ولى آنها را یاد نگرفته است.
جاهل قاصر در برخى موارد، مورد عقاب و عذاب خداوند قرار نمى گیرد ؛ ولى جاهل مقصر سزاوار آن است.
پرسمان، فرائدالاصول، ج ۲، صص ۳۷۴ـ۳۷۹؛ التنقیح فى شرح العروه الوثقى کتاب الاجتهاد و التقلید م ۱۶، صص ۱۹۵ـ۲۰۲.
منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست
س 46: مراد از جاهل مقصّر چه کسی است؟
ج: جاهل مقصر به کسى گفته مى شود که متوجه جهل خود بوده و راه هاى رفع جهالت خود را هم مى داند، ولى در آموختن احکام کوتاهى مى کند.
س 47: جاهل قاصر کیست؟
ج: جاهل قاصر کسى است که اصلاً متوجه جهل خود نيست و يا راهى براى برطرف کردن جهل خود ندارد.
کم و زیاد کردن اجزاء نماز به علت ندانستن
مسائل متفرقه تقليد
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
تفاوت جاهل قاصر و مقصر نسبت احکام [اصطلاحات فقهی ]
پرسش : فرقى بين جاهلی که دسترسی به کسی یا چیزی ندارد تا علم پیدا کند و کسی که دسترسی دارد ولی پیگیری نکرده در کدام موارد از احکام می باشد.
پاسخ : در شروطى که شرط واقعى هستند فرقى بین جاهلی که دسترسی به جاهل قاصر(کسی یا چیزی ندارد تا علم پیدا کند) و جاهل مقصر (کسی که دسترسی دارد ولی پیگیری نکرده ) نیست و فقدان این شروط در هر صورت عمل را باطل مىکند، مانند طهارت از حدث یا استقبال قبله به معناى اینکه پشت به قبله نباشد همچنین وقت نماز و یا ارکان نماز امّا بعضى شروط، شرط علمى هستند و در آنها ملاک علم مکلّف است. در هنگام فقدان اینگونه شروط بین جاهل قاصر و مقصر فرق است و فقط جاهل قاصر معذور مىباشد مثل طهارت از خبث یا شرایط لباس مصلى یا افعالى در نماز که رکن نیستند.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
موضوع جاهل قاصر و مقصّر در فقه و اصول فقه و از طرف دیگر در علم کلام کاربرد دارد. در علم کلام معمولاً این موضوع در اصل موضوع پذیرش دین اسلام و یا مذهب بهکار برده میشود و درباره کسانی استعمال شده که در پذیرش اسلام یا مذهب کوتاهی کردهاند که در این کوتاهی؛ یا عذر دارند و یا معذور نیستند.
سؤالی که در علم کلام مطرح میشود این است که؛ آیا همه کسانی که پیرو دین اسلام و مذهب شیعه نیستند، اهل نجات هم نخواهند بود؟
متکلّمان چنین پاسخ میدهند: کسانی که جاهل قاصرند؛ یعنى حق بر ایشان روشن نشده و راه حق برایشان مشخص نگشته، پس این گروه معذور دانسته شدهاند،[1] بر خلاف کسانی که جاهل مقصراند؛ یعنی در نشناختن راه حق کوتاهی کردهاند.
در اصطلاح فقهی؛ موضوع جاهل قاصر و مقصر اگرچه از قدمت زیادی برخوردار نیست، اما ریشههای آن در روایات قابل بازبینی است. به عنوان مثال؛ حدیث رفع که یکی از احادیث پر کاربرد فقهی است، در آن به جاهل (مَا لَا یَعْلَمُون) اشاره شده است.[2]
همچنین در جایی استعمال میشود که مکلف نسبت به موضوع یا حکمی اطلاع نداشته باشد و این عدم اطلاع یا به جهت داشتن عذر است یا عذر موجهای ندارد. در اینجا نیز بحث جاهل قاصر و مقصر پیش میآید.
در این اصطلاح؛ حتی امکان دارد مجتهد نیز جاهل قاصر باشد؛ یعنی هنگامی که فتوا داده است تمام ادله موجود را بررسی کرده ولی بر خلاف واقع حکم کرده است که در این صورت جاهل قاصر است.[3]
بنابراین، جاهل قاصر چنین تعریف میشود: کسى که دسترسى به هیچ طریق معتبر عقلى و شرعى ندارد.[4]
درباره جاهل قاصر از چند نظر بحث میشود:
أ. از نظر عقاب و عدم عقاب؛ علما اتفاق نظر دارند که جاهل قاصر عقاب نمیگردد؛ زیرا بر فرض قصور و بیتقصیرى، عقاب برخلاف عدل است.
ب. از لحاظ صحت و فساد عمل؛ هر عملى که با واقع موافق باشد، یا با فتواى مجتهدى که باید از او تقلید میکرد مطابق باشد، صحیح است و هر آنچه با آن مخالف باشد، فاسد است.[5]
جاهل مقصّر به کسی گفته میشود که دسترسى به علم یا اماره(دلیل) معتبر داشته ولی کوتاهى نمود و فحص و جستوجو نکرد تا اینکه در مخالفت واقع گرفتار شد، چنین انسانى در حکم عالِم بوده و به عالِم ملحق میشود.[6]
البته در مورد استحقاق یا عدم استحقاق عقاب جاهل مقصر چند دیدگاه وجود دارد:[7]
1. مشهور معتقدند او به جهت ترک تکلیف واقعى عقاب میشود، نه به جهت ترک تعلّم آن.
2. برخى جاهل مقصر را به دلیل ترک تعلّم مطلقاً مستحق عقاب میدانند.
3. گروهى نیز جاهل مقصر را به جهت ترک تحصیل آن علمى که موجب رسیدن وى به واقع میشود، مستحق عقاب میشمارند.
4. گروهى دیگر، بین تکالیف مطلقه(بدون قید و شرط) و تکالیف مشروطه (تکالیف مشروط) و موقّته(تکالیفی که موقت است و وقت و زمان خاصی برای انجام آن در نظر گرفته شده است) تفصیل داده و گفتهاند: در قسم اوّل، عقاب بر ترک واقع، و در قسم دوم بر ترک تعلّم میباشد.[8]
درس خارج فقه آیت الله مکارم
کتاب الحج
92/01/31
بسم الله الرحمن الرحیم
[2] وسائل الشیعه، باب 9 از ابواب ما یمسک الصائم، حدیث 12.
[3] وسائل الشیعه، ج 8، باب 23 از ابواب احرام الحج، حدیث 1.
[4] وسائل الشیعه، باب 12 از ابواب کتاب الایمان، حدیث 12.
* ویژه نامه احکام تقلید
منظور از سن تمييز دختر و پسر چيست
حكم تقلید همزمان از دو مرجع مساوی
تبعيض در تقليد چيست و چه حكمي دارد
حكم عمل بدون تقليد از مرجع چيست
چرا زنان نمي توانند مرجع تقليد شوند
كليد: منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست كليد: منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست كليد: منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست كليد: منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست منظور از جاهل قاصر و جاهل مقصر چيست
