در خصوص محل ایستادن خانمها در نماز زمانی که نماز جماعت برگزار خواهد شد و آقایان نیز حضور دارند زیاد است ، مراجع تقلید هر کدام نظری متفاوت دارند که حکم آنها را خواهیم خواند .
آیا زن میتواند در نماز جلوتر از مرد بایستد
آیا محل ایستادن خانمها در نماز، باید عقب‌تر از مردها باشد؟
آیات عظام امام، بهجت، صافى و نورى: خیر، اگر جلوتر از مرد هم بایستد اشکال ندارد ؛ ولى بهتر است زن عقب تر از مرد بایستد
آیهاللَّه تبریزى: باید حداقل بین زن و مرد یک وجب فاصله باشد و با رعایت فاصله، اگر زن هم جلوتر بایستد، نمازش صحیح است.
آیهاللَّه خامنه اى: بنا بر احتیاط واجب باید حداقل بین زن و مرد یک وجب فاصله باشد و با رعایت فاصله، اگر زن هم جلوتر بایستد، نمازش صحیح است.
آیات عظام فاضل و مکارم: زن باید عقب تر از مرد بایستد ؛ وگرنه نماز او باطل است و فرقى بین محرم و نامحرم نیست.
آیهاللَّه سیستانى: بنابر احتیاط لازم، زن باید عقب‌تر از مرد بایستد و فرقى بین محرم و نامحرم نیست.
آیهاللَّه وحید: باید بین مرد و زن در حال نماز، حداقل یک وجب فاصله باشد ؛ ولى اگر زن برابر مرد یا جلوتر – در کمتر از فاصلهاى که ذکر شد بایستد
و هر دو با هم وارد نماز شوند، باید نماز را دوباره بخوانند.
فاصله زن و مرد باید در نماز چگونه باشد
فتوای آیت الله خامنه ای
- آیا این گفته که باید مردان هنگام نماز جلوتر از زنان بایستند، صحیح است؟
ج: بنا بر احتیاط واجب لازم است بین زن و مرد در حال نماز، حداقل یک وجب فاصله باشد
و در این صورت اگر زن و مرد محاذى یکدیگر بایستند یا زن جلوتر از مرد بایستد نماز هر دو صحیح است.
طبق نظر آیت الله مکارم شیرازی
- ـ زن باید در نماز، عقب‌تر از مرد بایستد و جاى سجده او از جاى سجده مرد کمى عقب‌تر باشد و الّا نمازش باطل است،
و در این حکم محرم و نامحرم تفاوتى ندارد، ولى اگر میان مرد و زن دیوار، یا پرده ومانند آن باشد، یا به اندازه ده ذراع (تقریبآ ۵ متر) فاصله باشد اشکال ندارد.
- ـ اگر زن در کنار مرد، یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است، امّا اگر یکى قبلا وارد نماز شده باشد نماز او صحیح، و نماز دومى باطل است.
- با توجّه به این که شرط مذکور در دو مسأله بالا، در مسجدالحرام رعایت نمى‌شود، و زنها در ردیف مردها و گاهى جلوتر از آنها به نماز مى‌ایستند،
نماز طواف و سایر نمازهاى واجب و مستحبّ آنها چه حکمى دارد؟
در آنجا اشکالى ندارد.
- ـ آیا بودن پرده و دیوار و مانند آن، بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و
موعظه کردن لزومى دارد؟
بودن پرده بهتر است، ولى واجب نیست، مشروط بر این که موازین شرعى رعایت شود. - مسأله ـ بودن مرد با زن نامحرم در جاى خلوت، که دیگرى نمى‌تواند به آنجا وارد شود، اشکال دارد و احتیاط واجب ترک آن است،
و نماز خواندن در آنجا نیز اشکال دارد. همچنین نماز خواندن در محلّى که مجلس گناه است،
مثل این که در آنجا شراب مى‌نوشند، قمار مى‌زنند، یا غیبت مى‌کنند، اشکال دارد.
- براى زنها بهتر آن است که نماز را در خانه بخوانند، ولى اگر خود را از نامحرم بخوبى حفظ کنند بهتر است در مسجد بخوانند،
و اگر راهى براى یاد گرفتن مسائل اسلامى جز از طریق رفتن به مسجد وجود ندارد واجب است به مسجد بروند.
ایستادن مرد و زن محاذی هم دیگر در حال نماز
[إستفتاء] در مقام ابراهیم بواسطه ازدحام ممکن نیست. در موقع نماز طواف واجب، مرد یا زن طورى بایستند
که محاذى هم و یا زن جلوتر از مرد مشغول نماز نباشد آیا نماز آنان صحیح است ؟
جواب) باید بین مرد و زن در حال نماز مقدار یک وجب فاصله باشد
نماز خواندن زن و مرد کنار هم
گاهى در پشت مقام ابراهیم (علیه السلام) جمعیت زیاد است و چون زن و مرد کنار هم قرار مى گیرند،احیاناً مورد فشار ازدحام واقع مى شوند، بدون اینکه ریبه و فسادى در بین باشد، آیا به نماز طواف ضرر نمى رساند؟
جواب) در صورتى که رعایت فاصله یک وجب بشود مانعى ندارد .
فاصله زن و مرد در نماز
- آیا در مسجدالحرام رعایت فاصله بین زن و مرد در نماز لازم است؟
جواب) باید بین مرد و زن در حال نماز، حداقل مقدار یک وجب فاصله باشد ولی نماز خواندن در فاصله کمتر از ده ذراع در غیر شهر مکه مکروه است .
اگر زن برابر مرد یا جلوتر در کمتر از فاصله ای که ذکر شد بایستد و باهم وارد نماز شوند باید نماز را دوباره بخوانند و همچنین است
بنابر احتیاط واجب در صورتی که یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد.
مطابق نظر آیت الله سیستانی
باید ـ بنا بر احتیاط لازم ـ زن عقب‌تر از مرد بایستد، اقلاً به مقداری که جای سجده او برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد.
- اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید نماز را دوباره بخوانند. و همچنین است اگر یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد.
- ـ اگر بین مرد و زن که برابر هم ایستاده‌اند یا زن جلوتر ایستاده و نماز میخوانند، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد که یکدیگر را نبینند،
یا آنکه فاصله بیش از ده ذراع (تقریبا چهار متر و نیم) باشد، نماز
هر دو صحیح است.
طبق نظر آیت الله صافی گلپایگانی
- بودن مرد و زن نامحرم در اطاقی که کسی در آنجا نیست و کسی هم نمیتواند وارد شود، حرام است،
و نمازشان هم در آنجا صحیح نیست؛ ولی اگر یکی از آنان مشغول نماز باشد، و دیگری که با او نامحرم است وارد شود، نماز او اشکال ندارد.
- مکروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا محاذی با او بایستد، و بهتر است طوری بایستد که جای سجده او کمی از جای ایستادن مرد عقب‌تر باشد.
- اگر زن، برابر مرد یا جلوتر بایستد، نماز هر دو صحیح است؛ چه با هم وارد نماز شوند یا به ترتیب.
بلی، ثواب نماز هر کدام که بعد مشغول نماز شده‌اند کمتر است، ولی بنابر احتیاط مؤکد سزاوار است در صورتی که هر دو با هم وارد نماز شوند،
هر دو و در صورتی که به ترتیب وارد شده باشند کسی که بعد وارد شده نماز را اعاده نماید.
نکته مورد توجه
در موضوع رعایت فاصله بین زنان و مردان در نماز دو نظر عمده بین مراجع عظام تقلید وجود دارد:
برخی رعایت آن را واجب و عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز می دانند.
برخی دیگر رعایت آن را مستحب می دانند و نه واجب و نیز عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز نمی دانند.
